Πορτογαλικά χρονικά A'

Το μοναστήρι του Jeronymo

Η Πορτογαλία και η Ισπανία συγκατοικούν στην Ιβηρική χερσόνησο και υπήρξαν ισχυρές αυτοκρατορίες κατά την Αναγέννηση. Στη δεκαετία του 1930 απέκτησαν και αυτές τις δικτατορίες τους –όπως εμείς κι η Ιταλία- που κράτησαν όμως πολύ περισσότερο: 1939-1975 της Ισπανίας και 1932-1974 της Πορτογαλίας.

Όταν χτύπησαν την πόρτα της Ε.Ο.Κ, η Ελλάδα υποστήριξε την ένταξή τους, θεωρώντας –πολύ σωστά- ότι θα ήταν πολύτιμοι σύμμαχοι απέναντι στις χώρες του πλούσιου Βορρά. Στα χρόνια που πέρασαν, είδαμε την Ισπανία να αξιοποιεί τα κοινοτικά προγράμματα, να στήνει βιομηχανίες και να γίνεται αγαπημένος τουριστικός προορισμός.
Κι η Πορτογαλία; Αυτή ήταν για πολλά χρόνια το άλλοθί μας: η «φτωχότερη των 15», με αγροτική οικονομία και το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα (ο φουκαράς παρηγοριέται όταν βλέπει κάποιον πιο αδύναμο από αυτόν). Ήταν ταυτόχρονα κι η μεγάλη άγνωστη: δεν βλέπει στη Μεσόγειο αλλά στον Ατλαντικό, το κλίμα της είναι ηπειρωτικό και η γλώσσα της, αν και μοιάζει με τα ισπανικά, θεωρείται «βλάχικη» από τους γείτονές της.

Το μνημείο των Ανακαλύψεων

Με αυτές τις σκέψεις, ξεκινήσαμε τον Ιούνιο του 2005 για τη Λισαβόνα, φιλοξενούμενοι της Inatel –η δική τους Εργατική Εστία, που ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 και παρέχει στους ασφαλισμένους καταλύματα σε όλη τη χώρα!
Σπάνια βρίσκει κανείς αγγλομαθή Πορτογάλο. Αντίθετα, πολλοί μιλούν γαλλικά, ίσως γιατί οι δύο γλώσσες μοιάζουν. Μην ανησυχείτε όμως ∙ με λίγα ιταλικά ή ισπανικά και ένα εγχειρίδιο «Ελληνοπορτογαλικών διαλόγων» θα καταφέρετε να συνεννοηθείτε με όλους!
Βγαίνοντας από το αεροδρόμιο –που η αρχιτεκτονική του είναι τέτοια ώστε να έχει φυσικό φωτισμό- αντικρίσαμε στη γέφυρα πάνω από τον αυτοκινητόδρομο τον δικό τους Χριστό-Σωτήρα, όμοιο με εκείνον στο Ρίο ντε Ζανέιρο, αλλά μικρότερο φαντάζομαι.
Η Λισαβόνα περιβάλλεται από λόφους σαν την Αθήνα και τη Ρώμη. Σε έναν από αυτούς, υπήρχαν πολυώροφες εργατικές πολυκατοικίες, χωρίς μπαλκόνια, και πανομοιότυπες σαν κοντέινερ. Διέφεραν μόνο στα χρώματα. Ο ξεναγός μας είπε ότι προορίζονται για τους μετανάστες από τις πορτογαλικές αποικίες, αλλά προτιμώνται και από τα νέα ζευγάρια επειδή τα ενοίκιά τους είναι προσιτά (150-200€ τότε). Η πόλη διαθέτει δίκτυο μετρό αλλά και σιδηροδρόμου που τη συνδέει με άλλες πόλεις.

Ο πύργος της Belem

Πρώτα σταθήκαμε στη Belem (προφέρεται Μπλεμ), ένα προάστιο με όμορφες επαύλεις. Στο τεράστιο παράκτιο πάρκο της είναι ο πύργος και το «Μνημείο των Ανακαλύψεων»: στραμμένο προς τον ωκεανό, απεικονίζει τους οπλισμένους κονκισταδόρες, που ακολουθούνται από τους ιησουίτες μοναχούς και αυτοί από τους… εμπόρους! Κυνικός ρεαλισμός! Από αυτό το σημείο, ο Βάσκο ντα Γκάμα απέπλευσε στις 8 Ιουλίου του 1497 για την Ινδία. Φανταστείτε την έκπληξή μας όταν πληροφορηθήκαμε ότι o… «απέραντος ωκεανός» μπροστά μας ήταν στην πραγματικότητα ο πλωτός ποταμός Τάγος!
Απέναντι από το πάρκο, υψώνεται αυτάρεσκα το μοναστήρι του Αγίου Ιερώνυμου με την περίτεχνη γλυπτή διακόσμηση, η οποία στο εσωτερικό μιμείται ναυτικούς κόμπους και σχοινιά. Στεγάζει τη σαρκοφάγο του ντα Γκάμα και χτίστηκε τον 16ο αιώνα από τον Manoel A΄, που επί 15 χρόνια έδινε για την κατασκευή του 70 κιλά χρυσάφι ετησίως. Ο πλούτος αυτός προερχόταν από τις αποικίες, βέβαια, και όχι από την τσέπη του!