Τζόγος και Ιστορία

Καλή σας μέρα.
Υπάρχει γενικά η αντίληψη ότι πρέπει να περάσει πολύς καιρός, να κατακάτσει ο κουρνιαχτός και να χωνέψουμε καλά μια ιστορική περίοδο, πριν περάσει στη Λογοτεχνία και σχολιαστεί με τον τρόπο των συγγραφέων.
Αυτή η αντίληψη επιτρέπει επίσης στο εκπαιδευτικό σύστημα να μην εντάσσει τον 20ό αιώνα στο μάθημα της Ιστορίας. Ιδίως κάποιες περιόδους που κάνουν τζιζ και ξυπνούν ακόμα πάθη. Αυτό επιτρέπει σε διάφορους αναθεωρητές και απολογητές να παραχαράσσουν τα γεγονότα, και στα χρυσάβγουλα να κερδίζουν ψήφους των αγράμματων αποσιωπώντας τα (οι εγγράμματοι οπαδοί τους είναι απλώς φασιστόμουτρα).

Να, όμως, που δύο νέοι σχετικά συγγραφείς -ο πρώτος γεννήθηκε το 1979 και ο δεύτερος το 1974- μιλούν για πολλά θέματα, με φόντο ιστορικά γεγονότα, και το κάνουν με επιτυχία:

 
Γιάννης Πλιάγκος, Ο άσος στο μανίκι (Κέδρος, 2014)

Ο νεαρός Παύλος εργάζεται σε μια παράνομη λέσχη της Συγγρού και είναι ερωτευμένος με μια Ρουμάνα γκρουπιέρισσα, τη Ναταλία. Αναγκαστικά νυχτόβιος και ουσιαστικά αδιάφορος για οτιδήποτε συμβαινει στην επιφάνεια της γης, ο Παύλος τα φτιάχνει με τη Ναταλία τη νύχτα που καίγεται η Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 2008. Ωστόσο, τα γεγονότα τον αφήνουν αδιάφορο, είναι απλώς το φόντο. Δεν τα καταλαβαίνει και δεν προσπαθεί να καταλάβει. Μόνο μέσω της ερωτικής του σχέσης αρχίζει να βλέπει τα προβλήματα που διογκώθηκαν μετά το 1990, όπως η διακίνηση γυναικών και η γενικευμένη διαφθορά. Η πραγματικότητα του Παύλου είναι η υπόγεια χαρτοπαιχτική λέσχη και όχι το μπαράκι-βιτρίνα του ισογείου. Γι' αυτό, όταν καταλάβει ότι τίποτε και κανείς δεν είναι αυτό που δηλώνει, θα είναι πολύ αργά για αυτόν.

Κώστας Μουζουράκης, Κακό χαρτί (Κατανιώτης 2016)

Ο νεαρός Άρης είναι ακόμα πιο αφασικός από τον Παύλο του άλλου βιβλίου: δεν εργάζεται στον τζόγο, αλλά ζει κλέβοντας στα χαρτιά. Όμως, μη διαθέτοντας ευρύτερες γνώσεις και την απαραίτητη ευστροφία, μπαίνει στον στόχαστρο επαρχιακού μαφιόζου. Χωρίς συμμάχους και στηρίγματα, βολοδέρνει εξαντλώντας το χρονικό περιθώριο που του έχει δοθεί, μέχρις ότου συναντάει μια παράξενη συντροφιά ηλικιωμένων. Λίγο λίγο θα αντιληφθεί ότι ο καθένας από αυτούς κουβαλάει ένα επώδυνο παρελθόν από τα χρόνια του Εμφυλίου, το οποίο ματώνει ακόμα. Οι αφηγήσεις τους δεν συγκινούν τον Άρη, ο οποίος ενδιαφέρεται μόνο για το προσωπικό του πρόβλημα. Είναι φανερό πως, αν με κάποιο μαγικό τρόπο, απαλλασσόταν από τον διώκτη του, θα επέστρεφε στην ίδια ζωή.
Για τους γέρους, όμως, το πρόβλημα του νεαρού είναι μια ευκαιρία να κλείσουν τις δικές τους πληγές και να κάνουν την ηρωική έξοδο!

Αν και σπούδασα Ιστορία, θεωρώ ότι η καλή λογοτεχνία μπορεί να μιλήσει και να μας προβληματίσει ΚΑΙ για τα ιστορικά θέματα, με καλύτερο τρόπο από οποιοδήποτε ιστορικό δοκίμιο.

Όπως και ο καλός κινηματογράφος. Ας μην ξεχνάμε πως, σαν σήμερα πριν από πέντε χρόνια, σκοτώθηκε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Ο μεγάλος σκηνοθέτης που μίλησε για την ιστορία του δύσκολου 20ού αιώνα όπως κανένας άλλος!
Έμειναν οι ταινίες του και η μουσική της Ελένης Καραΐνδρου για να μας συντροφεύουν.