"Θυμάμαι, ξέρετε, τον κομήτη του Χάλεϊ..."

Ο Εμμανουήλ Κριαράς γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1906 και πέθανε προχθές, ολοκληρώνοντας μια ζωή τόσο δημιουργική και γεμάτη, όσο ελάχιστοι άλλοι πανεπιστημιακοί.
Δεν είχα την τιμή να τον γνωρίσω. Για τους φοιτητές της γενιάς μου ήταν κάτι σαν θρύλος. Δημοτικιστής, υπέρμαχος του μονοτονικού και σοσιαλιστής.
Ομολογώ ότι με απογοήτευσε λίγο όταν δέχτηκε να μπει τιμητικά στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του Γιωργάκη το 2009. Από την άλλη, όμως, δεν είναι απαραίτητο να συμφωνείς σε όλα με τους ανθρώπους που εκτιμάς, έτσι δεν είναι; Θα ήταν πληκτικό, αν μη τι άλλο

 
Στους κύκλους των καθηγητών κυκλοφορούσαν κάποια ανέκδοτα που σατίριζαν τρυφερά έναν άνθρωπο που ήταν λίγο "στον κόσμο του", αφοσιωμένος στο πνευματικό του έργο.
Ωστόσο, οι λίγες συνεντεύξεις που παραχώρησε -κυρίως στην Καθημερινή- δείχνουν ότι ζούσε την εποχή του, ανησυχούσε για τον κόσμο και γερνούσε με σοφία -κάτι πολύ σπάνιο.
Από εκεί αντιγράφω μερικές χαρακτηριστικές φράσεις του:

• Το 2011, εν μέσω κρίσης, φαινόταν απελπισμένος: "Στην υπερεκατονταετή ζωή μου δεν θυμάμαι ποτέ αντίστοιχη περίοδο με ανάλογα πολιτικά και κυρίως - οικονομικά αδιέξοδα. Θα ήθελα να ειχε πεθάνει , να μην είμαι αναγκασμένος να βιώνω αυτές τις καταστάσεις στον τόπο μου. Φταίμε κι εμείς . Λειτουργήσαμε ολοι - κυβέρνηση και πολίτες κατά το χειρότερο δυνατό τρόπο. Βολευόμασταν - στην καλύτερη περίπτωση - στο καθεστώς της υποκρισίας , της κλεψιάς , της απάτης . Όταν παίρνει κανείς δανεικά είτε είναι κράτος είτε πολίτης πρέπει να είναι οσα μπορεί να επιστρέψει… Όχι περισσότερα. Βρισκόμαστε πλέον στον πάτο και ελπίζω να μην εχει χειρότερα. Βέβαια ο φασισμός μπορεί να έχει σήμερα άλλο πρόσωπο…Μέσα στο αστικό καθεστώς που ζούμε , η λύση, είναι ένας σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Παγκοσμίως. Αυτή είναι η λύτρωση του κόσμου . Η Αριστερά όμως στην Ελλάδα δεν βλέπω ότι έχει δυνατότητες..."

•  "Είμαστε τραγικές μορφές. Το γεγονός ότι έχουμε συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας. Ο άνθρωπος ζει πιο ευτυχισμένα όταν δεν έχει συνείδηση της τραγικότητας της ζωής του."

• "Διδασκαλία του ήθους δεν υπάρχει. Μαθαίνουμε την τεχνική. Πώς να μεταδώσουμε τις γνώσεις. Αλλά πώς να βελτιώσουμε το ήθος του ανθρώπου δεν το μάθαμε.".

• "Ανυψώνει τον άνθρωπο ο Ερωτας. Ο πραγματικός, ο αληθινός έρωτας. Ο έρωτας είναι το αντίδοτο του θανάτου. Είναι ίσως η ίδια η ζωή. Μόνο όταν είσαι ερωτευμένος ζείς. Ειδάλλως είσαι …πέτρα…"

Αντίο, Δάσκαλε.