Καλύτερα να σε φοβούνται παρά να σε σέβονται!

Λέγαμε, λοιπόν, τις προάλλες ότι στην ελληνική μυθολογία το Κράτος και η Βία ήταν αδελφάκια. Έννοιες σύμφυτες, αλληλένδετες, αφού για πολλούς αιώνες η ζωή των ανθρώπων ήταν πολύ φθηνή στον «πολιτισμένο» κόσμο. Το ζητούμενο ήταν η Υποταγή.

Δεν είναι τυχαίο το ότι οι αρχαίοι Σπαρτιάτες, που θεωρούσαν τον Φόβο ως το στερεότερο θεμέλιο του Κράτους, του είχαν αφιερώσει ιερό! Εξάλλου, η Βία χρησιμοποιούνταν τόσο εναντίον των πολιτών όσο και των γειτόνων, ακόμη κι αν δεν αποτελούσαν απειλή.  

Ένα διαχρονικό δείγμα πολιτικού κυνισμού διασώζει ο Θουκυδίδης στον περίφημο διάλογο Αθηναίων – Μηλίων (http://img.pathfinder.gr/clubs/files/61405/49.html). «Πρέπει να υποταχτείτε. Αν δεχτούμε τη φιλία σας, οι σύμμαχοί μας θα νομίσουν πως είμαστε ανίσχυροι», δηλώνουν οι Αθηναίοι στους Μηλίους και προχωρούν σε σφαγή των ενήλικων αρσενικών και εξανδραποδισμό των γυναικόπαιδων! 

Στο χριστιανικό Βυζάντιο, η Θεοδώρα φέρεται να είπε στον Ιουστινιανό «Το καλύτερο σάβανο είναι η εξουσία!», παροτρύνοντάς τον να μην υποχωρήσει στην εξέγερση των Πράσινων και των Βένετων. Πράγματι, ο αυτοκράτορας στέλνει τον στρατηγό Βελισάριο, ο οποίος σφαγιάζει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους μέσα στον βυζαντινό Ιππόδρομο (http://constantinople.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=12494). Αυτή η επονείδιστη σελίδα αποκαλείται Στάση του Νίκα.

Για τους Σκοτεινούς Αιώνες και τον Μεσαίωνα αρκούν τα ονόματά τους. Ωστόσο, παρά τα πολιτιστικά της επιτεύγματα, και η Αναγέννηση θα είναι μια εξαιρετικά βίαιη περίοδος, τόσο στην Ευρώπη όσο –κυρίως- στις αποικίες. 

Έπρεπε να φτάσουμε στα μέσα του 18ου αιώνα για να ανατείλει ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, ο οποίος κατήγγειλε το ρόλο της Εκκλησίας και διακήρυξε ότι έπρεπε να αναγνωριστούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Πάντοτε, βέβαια, στην ευρωπαϊκή ήπειρο! Ακολουθούν δύο σημαντικές επαναστάσεις, η Γαλλική και η Αμερικανική, ενώ τον 19ο αιώνα η Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία θα καταπατήσει κάθε δικαίωμα, δίνοντας υλικό στους Μάρξ και Έγκελς.

Στη δεκαετία του 1950, και ύστερα από δύο παγκόσμιους πολέμους, η Ευρώπη προσφέρει σε πολλούς από τους κατοίκους της το λεγόμενο «Κοινωνικό Κράτος»: σεβασμό στη ζωή και την ελευθερία, τροφή, στέγη, εκπαίδευση και εργασία. Σκοπός ήταν να εμποδιστεί η εξάπλωση των κομουνιστικών θεωριών, και, για σαράντα χρόνια περίπου, το σύστημα δούλεψε πολύ καλά.

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όμως, άφησε τον καπιταλισμό να παίζει μπάλα μόνος του. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, όπως λέει κι ο Thomas Friedman («Το Lexus κι η Ελιά», Ωκεανίδα 2001), επιτρέπει στον καθένα να διαλύει οικονομίες με ένα απλό πάτημα κουμπιού! Πώς; Αγοράζοντας και πουλώντας μετοχές. Ο Φρίντμαν είπε βέβαια και την άλλη βλακεία, ότι «ποτέ δεν πολεμούν δύο χώρες που έχουν Μακντόναλντς (!!)», αλλά αυτή μπορεί να ανθολογηθεί στον ίδιο σκουπιδοντενεκέ με το «Τέλος της Ιστορίας» του Φράνσις Φουκουγιάμα. 

Η απληστία απογειώθηκε, μαζί με τη σταδιακή μείωση των πετρελαϊκών αποθεμάτων. Ο εμφύλιος διέλυσε τη Γιουγκοσλαβία, ενώ ο βομβαρδισμός της Σερβίας το 1999 από τον «Δημοκρατικό» Κλίντον διέλυσε και τις αυταπάτες μας ότι η Ευρώπη θα παρέμενε νησίδα ειρήνης! Οι πολεμικές βιομηχανίες πήραν νέες παραγγελίες, ενώ χρησιμοποιήθηκαν ευρέως οι βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου –ένα διαρκές έγκλημα, για το οποίο κανείς δεν μιλάει πια. 

Πριν από λίγο άκουσα ότι πέθανε ο μεγάλος ιστορικός, διανοητής και ακτιβιστής Howard Zinn, συγγραφέας του εξαιρετικού έργου Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών (μτφρ Θεόδωρου Καλύβα, Αιώρα, 2008). Όπως γράφει το TVXS, στην αυτοβιογραφία του (You Can't Be Neutral on a Moving Train, Beacon Press, Βοστόνη 2002) ο Zinn σημείωνε ότι η αντικειμενικότητα ουδέποτε υπήρξε στόχος στα μαθήματα που παρέδιδε. «Ήθελα οι φοιτητές να φεύγουν από την τάξη όχι απλά καλύτερα πληροφορημένοι, αλλά προετοιμασμένοι να παρατήσουν την ασφάλεια της σιωπής, πιο έτοιμοι να μιλήσουν, να δράσουν ενάντια στην αδικία όπου την έβλεπαν. Αυτή, φυσικά, ήταν μια συνταγή για φασαρίες». Καλό του ταξίδι…