"Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος"

«… Και για ν' αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι αν επιχειρήσουνε να αυτοκτονήσουν δια θαλάσσης να δέσουν και μια πέτρα στο λαιμό τους. Ολη νύχτα απόψε, επί 10 ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ήπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ωρισμένως, κάποτε, όταν μου δοθή ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου».
Οι τελευταίες αυτοσαρκαστικές φράσεις του Κώστα Καρυωτάκη στο σημείωμα που έγραψε πριν αυτοκτονήσει με περίστροφο.
Γεννήθηκε σαν σήμερα πριν από 112 χρόνια στην Τρίπολη. Υπήρξε παιδί της εποχής του, αλλά με τα ποιήματα και –κυρίως- με το θάνατό του (μόλις 32 χρόνων) κέρδισε το εισιτήριο της αθανασίας. Φαντάζομαι πως αν ζούσε σήμερα θα ένιωθε την ίδια αηδία!

Στην εφηβεία μου διάβαζα τα ρομαντικά του ποιήματα, πιστεύοντας ότι έγραψε μόνο για τους δημόσιους υπαλλήλους και την ελληνική επαρχία που γνώριζε πολύ καλά. Μέχρι που άκουσα από τον αγαπημένο Νίκο Ξυλούρη το μελοποιημένο από τον Λουκά Θάνο «Το άγαλμα της Ελευθερίας»:

Λευτεριά, Λευτεριά σχίζει, δαγκάνει
τους ουρανούς το στέμμα σου. Το φως σου,
χωρίς να καίει, τυφλώνει το λαό σου.
Πεταλούδες χρυσές οι Αμερικάνοι,
λογαριάζουν, πόσα δολάρια κάνει
σήμερα το υπερούσιο μέταλλό σου.

Λευτεριά, Λευτεριά, θα σ' αγοράσουν
έμποροι και κονσόρτια κι εβραίοι.
Είναι πολλά του αιώνα μας τα χρέη,
πολλές οι αμαρτίες, που θα διαβάσουν
οι γενεές, όταν σε παρομοιάσουν
με το προτραίτο του Dorian Gray.

Λευτεριά, Λευτεριά, σε νοσταλγούνε,
μακρινά δάση, ρημαγμένοι κήποι,
όσοι άνθρωποι προσδέχονται τη λύπη
σαν έπαθλο του αγώνα, και μοχθούνε,
και τη ζωή τους εξακολουθούνε,
νεκροί που η καθιέρωση του λείπει.

Τότε μόνο κατάλαβα την αληθινή αξία του «ιδανικού αυτόχειρα» ποιητή!

Σήμερα επίσης έκλεισαν 20 χρόνια από το θάνατο του Τάσου Λειβαδίτη. Ενός αριστερού ανθρωπιστή που έζησε και πέθανε συνεπής στις ιδέες του:

Λεπτομέρειες ασήμαντες που κάνουν πιο οδυνηρές τις αναμνήσεις
και τα χρόνια μας, βαλσαμωμένα πουλιά, μας κοιτάζουν τώρα με μάτια ξένα -
αλλά κι εγώ ποιός ήμουν; ένας πρίγκηπας του τίποτα
ένας τρελός για επαναστάσεις κι άλλα πράγματα χαμένα
και κάθε που χτυπούσαν οι καμπάνες ένιωθα να κινδυνεύει η ανθρωπότητα
κι έτρεχα να τη σώσω.
Κι όταν ένα παιδί κοιτάει μ' έκσταση το δειλινό, είναι που αποθηκεύει θλίψεις για το μέλλον.

Έτσι έγραψε για τον εαυτό του στο «Δειλινό». Τον αγαπήσαμε για τη «Δραπετσώνα» και τα άλλα ποιήματα που μελοποίησε ο Μίκης, αλλά υπήρξαν και τα προφητικά του:

H προσφορά κι η ζήτηση ρυθμίζουνε την κοινωνία
έλεγε ο μεγάλος αδερφός μου Mαρξ. Ένα μικρό, ανήθικο
  εμπόριο
κάθε χειρονομία, κάθε λέξη, κι η πιο κρυφή σου σκέψη ακόμα,
μεγάλα λόγια στις γωνιές των δρόμων, οι ρήτορες σαν τους
  λαχειοπώλες
διαφημίζοντας όνειρα για μελλοντικές κληρώσεις
τα αισθήματα στο Xρηματιστήριο, στα λογιστικά βιβλία
  δούναι και λαβείν, πίστωση, χρέωση,
ισολογισμοί, εκπρόθεσμες συναλλαγματικές, μετοχές,
  χρεώγραφα
κι ας κλαίει αυτή η γυναίκα στο δρόμο, τί σημασία έχει;
«ζούμε σε μια μεγάλη εποχή», οι παπαγάλοι δεν κάνουν
  ποτέ απεργία
μικροί, ανάπηροι μισθοί αγορασμένοι με νεκρές
  περηφάνειες
γνώση αβέβαιη, πληρωμένη μ' όλη τη βέβαιη νειότη σου,
βρέχει νομίσματα, οι άνθρωποι τρέχουν σαν τρελλοί να τα
  μαζέψουν
νομίσματα όλων των εποχών, ελληνικά, ρωμαϊκά, της Bαβυλώνας,
  δολλάρια ασημένια
η βροχή είναι πυκνή, ανελέητη, πολλοί σκοτώνονται
πλανόδιοι έμποροι αγοράζουνε τα πτώματα ― θα χρειαστούν
  μεθαύριο
σαν ανεξόφλητες αποδείξεις της «μεγάλης μας εποχής»,
κι αυτούς τους λίγους στίχους χρειάστηκε ένα ολόκληρο
  θησαυροφυλάκιο πόνου, για να τους αποσπάσω
απ' τη φιλάργυρη αιωνιότητα, σαν τοκογλύφοι οι μέρες μας
μάς κλέβουν τη ζωή, τί ζέστη, θε μου, κι όμως βρέχει,
τί καιρός, μα δε θα μου τη σκάσετε εμένα, κύριοι,
είμαι ιδιοφυία στο είδος σας, πίστωση, χρέωση,
  ο Pοκφέλλερ άρχισε
πουλώντας καρφίτσες. Θα χτίσω, λοιπόν, κι εγώ ένα μεγάλο
  προστατευτικό σπίτι
με τις πέτρες που μου ρίξατε
σ' όλη τη ζωή μου.
 
(Αιώνας εμπορίου)
Υ.Γ. Όχι, δεν με έπιασε ξαφνικά το λυρικό μου. Τις δύο επετείους μού θύμισαν από το σταθμό «Στο Κόκκινο» οι δημοσιογράφοι Ευγενία Λουπάκη και Χρυσόστομος Λουκάς. Και ίσως θα ήταν χρήσιμο να θυμηθούμε πως η αληθινή ποίηση είναι η πλέον κατάλληλη να μιλήσει για την παράξενη εποχή μας. Και ότι σταθήκαμε τυχεροί που οι συνθέτες μας αγάπησαν την ποίηση και την έντυσαν με μουσική για να γίνει κτήμα όλων μας.