Πήρα τα βουνά!

Αν έχεις εξαντλήσει τον οικογενειακό προϋπολογισμό σε όμορφα αλλά δαπανηρά ταξίδια τι κάνεις; Επιστρέφεις στα πάτρια ή έστω στα… πεθερικά (όπως στην περίπτωσή μου) εδάφη, για να περάσεις οικονομικά τον υπόλοιπο Αύγουστο. Έτσι κι εμείς καταφύγαμε σε ένα χωριό της Ηπείρου, από τα λιγότερο τυχερά, αυτά που ερημώνουν το χειμώνα και ξαναζωντανεύουν το καλοκαίρι. Σκεφτείτε πως, μολονότι αρκετά κοντά στα Γιάννενα, απέκτησε δρόμο μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1980!

Η Ήπειρος είναι από τις ομορφότερες περιοχές της Ελλάδας. Συνδυάζει βουνό και θάλασσα, μεσογειακή και αλπική βλάστηση, λίμνες και ποτάμια, γραφικά χωριουδάκια και όμορφες πόλεις. Η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων, αλλά μετά την ένωσή της με την Ελλάδα, το 1912, αντιμετωπίστηκε με εγκληματική αδιαφορία από το επίσημο κράτος. Μέχρι πρότινος, μάλιστα, ήταν η φτωχότερη περιοχή της ΕΕ των 15!
Ο υπασπιστής του βασιλιά Παύλου αναφέρει ότι σε μια περιοδεία του στην περιοχή, μετά τον Εμφύλιο, ο… μεγαλειότατος του ψιθύρισε στο αφτί δείχνοντας τα ξυπόλητα παιδιά: «Πάμε στοίχημα ότι μέχρι το τέλος δεν θα συναντήσουμε κανένα που να φοράει παπούτσια;» Φοβάμαι ότι η ηγεσία εξακολουθεί να σκέφτεται με τον ίδιο τρόπο!

Στα ορεινά, η γη είναι άγονη και δεν πρόσφερε αυτάρκεια στις μικρές κοινότητες. Η μετανάστευση φαινόταν ως μοναδική λύση για τους πιο τολμηρούς και ικανούς Ηπειρώτες, ήδη από την αρχή του 20ού αιώνα, αλλά έγινε αληθινή μάστιγα μετά τον αδελφοκτόνο Εμφύλιο όταν επικράτησε ο νόμος του κομματάρχη –της Δεξιάς, εννοείται! Γερμανία, Βέλγιο και ΗΠΑ δέχτηκαν χιλιάδες νέους, και πολλά χωριά συντηρούνταν για χρόνια από τα εμβάσματα των ξενιτεμένων. Η αστυφιλία της δεκαετίας του ’60, η έλλειψη υποδομών, αλλά και η πεποίθηση ότι μόνο με τη μόρφωση έχεις πιθανότητα να αλλάξεις τη ζωή σου, ολοκλήρωσε την ερήμωση.

Αυτοί που μένουν σε έναν τόπο που μαστίζεται από τη μετανάστευση είναι συνήθως οι ηλικιωμένοι αλλά και οι πιο αμόρφωτοι. Στην περίπτωση των ορεινών χωριών της Ηπείρου, οι εναπομείναντες είναι ανεξέλεγκτοι και ολοκληρώνουν την καταστροφή: χτίζουν υποτυπώδεις στάβλους δίπλα στα σπίτια ρίχνοντας τα απόβλητα στα ποτάμια και στις πλαγιές, διατηρούν παράνομες χωματερές -ακόμα και αν οι δήμοι φροντίζουν για την αποκομιδή- και αντιμετωπίζουν τους επισκέπτες του καλοκαιριού περίπου σαν παρείσακτους! Καθώς η μόνη τους διασκέδαση είναι η τηλεόραση, φτιάχνουν μια στρεβλή εικόνα του έξω κόσμου που, μαζί με την ανάγκη τους να εντυπωσιάσουν, οδηγούν τη φαντασία τους σε εξωφρενικές ιστορίες. Από εκεί και πέρα, έχεις δύο επιλογές, το ίδιο δυσάρεστες: να χαμογελάς συγκαταβατικά όταν ακούς περιγραφές για εμφάνιση τεράστιων αρκούδων που κινούνται σε ομάδες των τριών ή να διαμαρτύρεσαι (μάταια) όταν επιμένουν ότι «τα φίδια τα φέρνουν οι οικολόγοι»!