Ο αληθινός κινηματογράφος

Στην Τεχεράνη διεξάγεται ο προκριματικός αγώνας Ιράν-Μπαχρέιν για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του 2006. Μια νεαρή Ιρανή μεταμφιέζεται σε αγόρι για να τον παρακολουθήσει, αλλά τη συλλαμβάνει ένας στρατιώτης. «Απαγορεύεται οι γυναίκες να βρίσκονται στα γήπεδα, διότι μπορεί να ακούσουν βρισιές!», εξηγεί ένας συνάδελφός του σε μιαν άλλη «Καλλιπάτειρα». «Τότε γιατί οι Γιαπωνέζες ήταν στον προηγούμενο αγώνα;», επιμένει εκείνη. «Εεεε, διότι δεν ξέρουν τη γλώσσα μας και δεν καταλαβαίνουν τις βρισιές»! !

Το κορίτσι πρέπει να πάει στην τουαλέτα, και ο φαντάρος τής φοράει στο πρόσωπο μια αφίσα ποδοσφαιριστή. Ο αγώνας του να διατηρήσει το χώρο άδειο από άντρες όσο εκείνη βρίσκεται μέσα είναι απολαυστικός! Το κορίτσι όμως δραπετεύει. Ο νεαρός επιστρέφει στο αυτοσχέδιο «κλουβί» έξω από το γήπεδο, όπου φυλάνε τις «αντάρτισσες». «Δεν θα απολυθώ ποτέ! Θα με σκοτώσει ο αρχηγός», θρηνεί ο λοχίας του. «Μην ανησυχείς, θα επιστρέψει. Είναι τίμια!», τον διαβεβαιώνει μια άλλη. Και πράγματι, το κορίτσι επιστρέφει. «Γιατί;», τη ρωτάει μια άλλη. «Για να μην χάσει αυτός τα γελάδια του», απαντάει δείχνοντας τον λοχία.

Οι κοπέλες ασφυκτιούν, οι απαγορεύσεις δεν καταφέρνουν να τις πτοήσουν. Αστειεύονται, στηρίζουν η μια την άλλη και πειράζουν τους φρουρούς τους.
Ένας πατέρας που ψάχνει την κόρη του θα αναγνωρίσει τη μία: «Γι’ αυτό πληρώνει ο πατέρας σου τα δίδακτρα; Για να τρέχεις στα γήπεδα; Όχι, για να έχεις καλύτερη τύχη»!
Οι ιαχές κάνουν τους δύο φαντάρους να πλησιάσουν τα κάγκελα για να αναμεταδώσουν τον αγώνα στους υπόλοιπους. Φορτώνουν τα κορίτσια σε ένα βανάκι και ξεκινούν. Όμως οι πανηγυρισμοί για τη νίκη του Ιράν θα το ακινητοποιήσουν, και οι επιβάτες του θα ενωθούν με το χαρούμενο πλήθος.

Αυτή ήταν η ταινία «Offside» (2006) του Ιρανού Jafar Panahi, που έδειξε απόψε η ΕΤ1. Για μια ακόμη φορά, ο κινηματογράφος αυτής της τεράστιας και πανάρχαιας χώρας δεν με απογοήτευσε. Γέλασα με την καρδιά μου, βλέποντας τα φρέσκα, ανεπιτήδευτα πρόσωπα των ηθοποιών του να αποδίδουν θαυμάσια τον θρίαμβο της ζωής επί των αναχρονιστικών θρησκευτικών προκαταλήψεων!

Η πρώτη ιρανική ταινία που είδα λεγόταν «Η ψήφος είναι θηλυκή» και αναφερόταν στις πρώτες εκλογές της χώρας: η δικαστική αντιπρόσωπος πηγαίνει σε ένα νησί συνοδευόμενη από έναν φαντάρο, ο οποίος μεταφέρει την κάλπη, για να πείσει τους αγράμματους κατοίκους ότι έχουν καθήκον να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Στο τέλος της ταινίας, ο φαντάρος γράφει σε ένα χαρτί το όνομά της και το ρίχνει στην κάλπη. «Μα, εγώ δεν είμαι υποψήφια», απορεί εκείνη. «Ναι, αλλά εγώ εσένα ξέρω!», απαντάει εκείνος αφοπλιστικά.

Η δεύτερη ταινία λεγόταν «Η μέρα που έγινα γυναίκα»: μια σπονδυλωτή ιστορία τριών γυναικών, τριών γενεών, που αγωνίζονται να υπάρξουν στο Ιράν των αγιατολλάχ. Από τότε είδα και άλλες, πάντα στην κρατική τηλεόραση και πάντα το ίδιο γοητευτικές!

Εκείνο που με εντυπωσιάζει στους ιρανούς σκηνοθέτες είναι η εντιμότητα και η ειλικρίνειά τους, η λεπτή ειρωνεία και η καθαρή ματιά πάνω στην κοινωνία της χώρας τους, αλλά και ο ανιδιοτελής φεμινισμός ιδίως των ανδρών, οι οποίοι δεν περιμένουν ανταπόδοση, αφού –πολύ απλά- οι περισσότερες από αυτές τις ταινίες δεν προβάλλονται εκεί!