Δευτέρα 2 Ιουνίου 2008

Ο αληθινός κινηματογράφος

Στην Τεχεράνη διεξάγεται ο προκριματικός αγώνας Ιράν-Μπαχρέιν για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του 2006. Μια νεαρή Ιρανή μεταμφιέζεται σε αγόρι για να τον παρακολουθήσει, αλλά τη συλλαμβάνει ένας στρατιώτης. «Απαγορεύεται οι γυναίκες να βρίσκονται στα γήπεδα, διότι μπορεί να ακούσουν βρισιές!», εξηγεί ένας συνάδελφός του σε μιαν άλλη «Καλλιπάτειρα». «Τότε γιατί οι Γιαπωνέζες ήταν στον προηγούμενο αγώνα;», επιμένει εκείνη. «Εεεε, διότι δεν ξέρουν τη γλώσσα μας και δεν καταλαβαίνουν τις βρισιές»! !

Το κορίτσι πρέπει να πάει στην τουαλέτα, και ο φαντάρος τής φοράει στο πρόσωπο μια αφίσα ποδοσφαιριστή. Ο αγώνας του να διατηρήσει το χώρο άδειο από άντρες όσο εκείνη βρίσκεται μέσα είναι απολαυστικός! Το κορίτσι όμως δραπετεύει. Ο νεαρός επιστρέφει στο αυτοσχέδιο «κλουβί» έξω από το γήπεδο, όπου φυλάνε τις «αντάρτισσες». «Δεν θα απολυθώ ποτέ! Θα με σκοτώσει ο αρχηγός», θρηνεί ο λοχίας του. «Μην ανησυχείς, θα επιστρέψει. Είναι τίμια!», τον διαβεβαιώνει μια άλλη. Και πράγματι, το κορίτσι επιστρέφει. «Γιατί;», τη ρωτάει μια άλλη. «Για να μην χάσει αυτός τα γελάδια του», απαντάει δείχνοντας τον λοχία.
Οι κοπέλες ασφυκτιούν, οι απαγορεύσεις δεν καταφέρνουν να τις πτοήσουν. Αστειεύονται, στηρίζουν η μια την άλλη και πειράζουν τους φρουρούς τους.
Ένας πατέρας που ψάχνει την κόρη του θα αναγνωρίσει τη μία: «Γι’ αυτό πληρώνει ο πατέρας σου τα δίδακτρα; Για να τρέχεις στα γήπεδα; Όχι, για να έχεις καλύτερη τύχη»!
Οι ιαχές κάνουν τους δύο φαντάρους να πλησιάσουν τα κάγκελα για να αναμεταδώσουν τον αγώνα στους υπόλοιπους. Φορτώνουν τα κορίτσια σε ένα βανάκι και ξεκινούν. Όμως οι πανηγυρισμοί για τη νίκη του Ιράν θα το ακινητοποιήσουν, και οι επιβάτες του θα ενωθούν με το χαρούμενο πλήθος.

Αυτή ήταν η ταινία «Offside» (2006) του Ιρανού Jafar Panahi, που έδειξε απόψε η ΕΤ1. Για μια ακόμη φορά, ο κινηματογράφος αυτής της τεράστιας και πανάρχαιας χώρας δεν με απογοήτευσε. Γέλασα με την καρδιά μου, βλέποντας τα φρέσκα, ανεπιτήδευτα πρόσωπα των ηθοποιών του να αποδίδουν θαυμάσια τον θρίαμβο της ζωής επί των αναχρονιστικών θρησκευτικών προκαταλήψεων!

Η πρώτη ιρανική ταινία που είδα λεγόταν «Η ψήφος είναι θηλυκή» και αναφερόταν στις πρώτες εκλογές της χώρας: η δικαστική αντιπρόσωπος πηγαίνει σε ένα νησί συνοδευόμενη από έναν φαντάρο, ο οποίος μεταφέρει την κάλπη, για να πείσει τους αγράμματους κατοίκους ότι έχουν καθήκον να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Στο τέλος της ταινίας, ο φαντάρος γράφει σε ένα χαρτί το όνομά της και το ρίχνει στην κάλπη. «Μα, εγώ δεν είμαι υποψήφια», απορεί εκείνη. «Ναι, αλλά εγώ εσένα ξέρω!», απαντάει εκείνος αφοπλιστικά.

Η δεύτερη ταινία λεγόταν «Η μέρα που έγινα γυναίκα»: μια σπονδυλωτή ιστορία τριών γυναικών, τριών γενεών, που αγωνίζονται να υπάρξουν στο Ιράν των αγιατολλάχ. Από τότε είδα και άλλες, πάντα στην κρατική τηλεόραση και πάντα το ίδιο γοητευτικές!

Εκείνο που με εντυπωσιάζει στους ιρανούς σκηνοθέτες είναι η εντιμότητα και η ειλικρίνειά τους, η λεπτή ειρωνεία και η καθαρή ματιά πάνω στην κοινωνία της χώρας τους, αλλά και ο ανιδιοτελής φεμινισμός ιδίως των ανδρών, οι οποίοι δεν περιμένουν ανταπόδοση, αφού –πολύ απλά- οι περισσότερες από αυτές τις ταινίες δεν προβάλλονται εκεί!

11 σχόλια:

Sophia είπε...

Και πάλι ενδιαφέρον κείμενο και ξεκάθαρη οπτική.Ανατρέχω συχνά στις αναρτήσεις σου κι ας μην εμφανίζομαι συστηματικά.Καλό μήνα, καλό καλοκαίρι, με την ευκαιρία.

Locus Publicus είπε...

Είδα την πρώτη ταινία, το Οffside. Πολύ καλή. Παρομοίως έχω και εγώ πολύ θετική εικόνα για τους Ιρανούς κινηματογραφιστές. Θα προσθέσω και την διανόηση του Ιράν που έχει καταφύγει στις ΗΠΑ. Καλή και σοβαρή παρουσία. Θα έρθει και η μέρα του Ιράν λωτοφάγε. Και θα γίνει μεγάλο μακελειό.

vasikos metoxos είπε...

Η ματιά των ιρανών κινηματογραφιστών είναι γροθιά στο στομάχι.
Για να είμαι ειλικρινής το offside χτες βράδυ με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι παραλλαγές των θούριων από το τέλος της ταινίας έχω ακούσει στα Σκόπια και τους ίδιους πανηγυρισμούς τους έχουμε ζήσει στην Ελλάδα. Τελικά είναι πολύ μεγάλη η Μέση Ανατολή...

dr.SeenG είπε...

Συμπτωματικά χθες κατά το ζάπινγκ έπεσα πάνω στην ταινία αλλά είδα μόνο την αρχή. Μέχρι εκεί που συνελλήφθη η κοπέλα στο γήπεδο.
Την τρίτη ταινία που αναφέρεις την είδα ολόκληρη! Αυτό που έχω να πω για τους Ιρανούς σκηνοθέτες είναι πως παρά το χαμηλό κόστος παραγωγής των ταινιών τους, καταφέρνουν να έχουν ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα. Σαν αληθινοί χαρακτήρες, σαν ντοκιμαντέρ ένα πράμα. Στην τελευταία σου φράση μου έλυσες μια απορία...
Όμως έχω ακόμα μία. Οι εν λόγω σκηνοθέτες είναι εξορισμένοι ή απλά δεν τολμούν αν διανείμουν τις ταινίες τους στο Ιράν;

Ναπoλέων είπε...

Καλό μήνα!

Μιά απορία μόνο:
Η ψήφος είναι ΚΑΙ στα ιρανικά θηλυκού γένους;;;
Αν ναί, πώς και δεν τήν έχουν ακόμα καταργήσει οι αγιατολάδες;

α-α-ε
Ν.

Ανώνυμος είπε...

Kai mia kai milame gia tainies, emeis xtes noikiasame to Matsouka, Xilianh tainia me e3airetiko senario kai polu endiaferousa: Santiago en etei 1973. O 8eos den katoikei pia edw!

Λωτοφάγος είπε...

@ Σ' ευχαριστώ πολύ, Σοφία. Επίσης.
Θα έχεις προσέξει, συνεπώς, ότι με συγκινούν βαθιά οι άνθρωποι που αγωνίζονται με χαμόγελο, σε όποιο φύλο κι αν ανήκουν. Αυτός ο δυναμισμός και η πίστη στο σκοπό -που καμιά σχέση δεν έχουν με θρησκευτικό φονταμενταλισμό διότι πηγάζουν από τον έρωτα για τη ζωή- μου δίνουν κι εμένα δύναμη και αισιοδοξία. Τέτοιες ταινίες ψάχνω.

@ Πολύ το φοβάμαι, Λόκους. Βλέπω επίσης στους ιρανούς σκηνοθέτες αυτή την αγάπη για τον άνθρωπο, η οποία δεν μοιάζει με τις ζαχαρωμένες ταινίες των Γάλλων, τις λίγο άξεστες των Γερμανών ή τις ψυχοπλακωτικές των Τούρκων. Για να μήν μιλήσουμε για την τελευταία φουρνιά του Χόλιγουντ, η οποία είναι τόσο κλισέ και ανέμπνευστη, που λειτουργεί σαν υπνωτικό!

@ Ναι, ναι, Βασικέ. Μου θύμισε τη βραδιά του Euro, που τρέχαμε στους δρόμους αδελφωμένοι και ουρλιάζαμε! Έχουμε όλοι τόσο λίγους λόγους για να νιώθουμε περήφανοι!

@ Οι ταινίες τους είναι απαγορευμένες, γιατρέ μου.
Στο διαδίκτυο διάβασα πως μετά την προβολή του Offside, ο Αχμαντινετζάντ επέτρεψε την είσοδο των γυναικών στα γήπεδα, αλλά αργότερα ο Χαμενεΐ την απαγόρεψε και πάλι!!!
Αφού είδες την τρίτη ταινία, θυμάσαι εκείνο το υπέροχο κοριτσάκι που καλούσε τον φίλο της να παίξουν, ξέροντας πως σε λίγη ώρα θα της φορούσαν το τσαντόρ; Ή την υπεράνθρωπη προσπάθεια της κοπέλας να ποδηλατεί ενώ την κυνηγούσαν αδέλφια και πατέρας με τα άλογα; Πώς πετυχαίνουν αυτές τις φοβερές ερμηνείες;

@ Ναπολέων, έγραψες πάλι!
Ομολογώ ότι δεν ξέρω καν αν η μετάφραση του τίτλου είναι σωστή.

@ Δεν την έχω δει, αγαπητοί Roufa tav gosou, αλλά ένας συνάδελφος που την είδε ενθουσιάστηκε. Θα την αναζητήσω, αν και το βίντεο κλαμπ της γειτονιάς μου είναι πολύ mainstream και δεν έχει ούτε την Οffside!

dr.SeenG είπε...

Τη σκηνή με το τσαντόρ τη θυμάμαι... Αν θυμάμαι καλά, έκλεινε τα 9 χρόνια ζωής κι έπρεπε πλέον να... "φασκιωθεί" και να μπει στο μετερίζι της δουλειάς...
Τη δεύτερη...δυστυχώς δεν την θυμάμαι. Πέρασε αρκετός καιρός που είδα την ταινία...

mtryfo είπε...

αυτά παθαίνει κανείς όταν "χάνει" πολλες ώρες μπρος στον υπολογιστή, χάνει τέτοιες ταινίες, ας πρόσεχα!!

Λωτοφάγος είπε...

@ Ναι, η διαφορά ήταν πως είχε γεννηθεί στις 12 το μεσημέρι, οπότε της δόθηκαν 2 ώρες παράταση παιδικής ηλικίας. Έτσι μπορούσε να παίξει με τον φίλο της, αλλά αυτός ήταν τιμωρημένος!

@ Ρίχνε καμιά ματιά στο πρόγραμμα της ΕΤ1, ιδίως τη Δευτέρα, mtryfo. Συνήθως έχει κάτι καλό.

dr.SeenG είπε...

Λωτοφάγε έχεις πρόσκληση για blogoπαίχνιδο με τις ευλογίες του κ.Χατζηγάκη. Σε περιμένω :)