Το φεστιβαλίζεσθαι εστί φιλοσοφείν

Πρώτα απ’όλα να πω ότι όποιος Αθηναίος δεν είδε την «Κατσαρίδα» στο θέατρο, έχασε! Είναι ένα απολαυστικό έργο, που απογειώνει τη φαντασία και ξυπνά το παιδί μέσα μας! Οι Θεσσαλονικείς ας σπεύσουν να τη δουν. Ο συγγραφέας και οι δύο ηθοποιοί είναι αναπάντεχα ταλαντούχοι! Την είδα προχτές και απορούσα γιατί δεν πήγα όταν παιζόταν στην Αθήνα (για 3 χρόνια!).

Την Τετάρτη είδα δύο ταινίες, την ινδική «Παγωνιά» και την ελληνική «Προσοχή Εύθραυστον». Στην πρώτη (ασπρόμαυρη), ένας πατέρας στα Ιμαλάια ζει τα δυο του παιδιά παρασκευάζοντας με μια πρωτόγονη μηχανή μαρμελάδα βερίκοκο και πουλώντας την σε εμπόρους. Μια στρατιωτική μονάδα που έρχεται να αντιμετωπίσει τον εχθρό –τον οποίο ποτέ δεν βλέπουμε- αναστατώνει τη ζωή τους. «Ο εχθρός είναι μέσα μας», αποφαίνεται καβαφικά ο πατέρας, που είναι και το ατού της ταινίας! Ο νεαρός σκηνοθέτης, ερωτευμένος προφανώς με την πρωταγωνίστριά του, εστιάζει συνεχώς στο πρόσωπό της. Δυστυχώς, η κοπέλα, αφενός είναι ανέκφραστη, αφετέρου δεν πείθει ότι είναι έφηβη. Εν ολίγοις, όλη η αίθουσα χασμουριόταν!
Στη δεύτερη, ο Βαγγέλης Ρικούδης –που όπως μας είπε έχει δουλέψει στο θέατρο- έχει μια καλή ιδέα που στο τέλος την καταστρέφει: ένας μεσήλικας οικοδόμος αποφασίζει να ταξιδέψει στην Ινδία με έναν παιδικό του φίλο που είχε να δει 30 χρόνια. Η παρεξήγηση ξεκινάει από την αρχή, αφού ο πρώτος αναζητά ένα μέρος για να εγκατασταθεί, ενώ ο δεύτερος θέλει απλώς να ψωνίσει για το μαγαζί του και να φύγει. Ύστερα από πολλές διαφωνίες, συμφωνούν να φύγουν από τη Γκόα για το Δελχί, αφού προηγουμένως περάσουν από ένα χωριό για να χαρίσουν μια ρίκσα (=ποδήλατο που μεταφέρει επιβάτες) σε έναν φτωχό Ινδό που είχε γνωρίσει ο πρωταγωνιστής (και σκηνοθέτης) στο προηγούμενό του ταξίδι. Με οδηγό έναν απίθανο τύπο, θα περιπλανηθούν και τελικά θα χαθούν για πάντα στην ινδική έρημο. Το πρόβλημα είναι ότι ακριβώς αυτή η περιπλάνηση είναι άνισα μεγάλη και κουραστική (κοινώς, μας έπρηξε!). Η ταινία γυρίστηκε με ψηφιακή κάμερα και στοίχισε περίπου 2.000 ευρώ. Θα μπορούσε να είναι διαμαντάκι αν το σενάριο δεν έκανε κοιλιές (πατσοκοίλια, για την ακρίβεια!). Το «εύθραυστον» του τίτλου αναφέρεται στη φιλία.

Άλλη μία ψηφιακή ταινία είδα την Πέμπτη: «Έξοδος» του Γιώργου Βούλγαρη από την Κύπρο. Αναφέρεται στη δράση της κυπριακής μαφίας (δεν γνώριζα πως έχει τέτοια έκταση!), με μπόλικη δράση, κυνηγητό, παράνομους έρωτες, προδοσίες και δολοφονίες. Μου θύμισε ελληνική αστυνομική σειρά, χωρίς όμως τους αργούς ρυθμούς και τον στόμφο. Ατού της, οι πολλοί επαγγελματίες ηθοποιοί που ήταν πειστικότατοι! Ο σκηνοθέτης, εξάλλου, μας είπε ότι στην ταινία του έπαιξε η «αφρόκρεμα» των κυπρίων ηθοποιών και μάλιστα αφιλοκερδώς!
Η ισραηλινή ταινία «Πατέρα μου, αφέντη μου» του Hofshat Kaits θίγει ένα θέμα που μόνο ο Γούντυ Άλλεν είχε αγγίξει την παλιά -καλή του- εποχή: τον καταπιεστικό ρόλο της εβραϊκής θρησκείας στη ζωή των ανθρώπων. Ο Μεναχέμ, ως γιος ραβίνου, πηγαίνει μεν στο κατηχητικό αλλά έχει πολλές απορίες που ο πατέρας του είτε αγνοεί, γιατί μελετάει διαρκώς και προσεύχεται, είτε λύνει δογματικά. «Έχουν ψυχή τα ζώα;», ρωτάει ο μικρούλης, κι επειδή το «όχι» δεν τον ικανοποιεί, συνεχίζει: «Ούτε τα καλά ζώα πάνε στον Παράδεισο;» Η μητέρα του τον λατρεύει αλλά υποχωρεί μπροστά στην πατρική αυθεντία. «Μόνο οι πιστοί είναι αγαπητοί στον Θεό. Οι υπόλοιποι οφείλουν να είναι υποτελείς σ’αυτούς», αποφαίνεται ο πατέρας, ξεμπερδεύοντας μια και καλή με το θέμα της δουλοκτησίας. Όταν όμως πάνε διακοπές στη Νεκρά Θάλασσα, όπου οι γυναίκες κάνουν μπάνιο χωριστά από τους άντρες, ο ραβίνος θα ασχοληθεί και πάλι με την προσευχή των λουομένων, και ο Μεναχέμ θα πνιγεί στην προσπάθειά του να μαζέψει ψαράκια!
Η μητέρα είναι υποχρεωμένη, λόγω της θέσης της, να μην δείχνει τον σπαραγμό της μπροστά σε άλλους. Κάποια στιγμή που είναι μόνοι οι δυο τους, εκείνη ξεσπάει σε λυγμούς κι εκείνος τη μαλώνει: «Εσθήρ, δεν κάνει να κλαις το Σάββατο»! (Εκεί απάνω ακούστηκε η φωνή ενός νεαρού: «Άααντε, ρε μαλάκα!», προκαλώντας τη γενική θυμηδία.) Η Εσθήρ τον κατηγορεί ως αποκλειστικό υπεύθυνο και αντιδρά πετώντας του τα ιερά βιβλία. Βλέποντας την ταινία, νόμισα ότι αναφερόταν σε παλαιότερες δεκαετίες, μέχρι που είδα τον ραβίνο να μιλά στο κινητό!

Χθες, τέλος, είδα την τουρκική Yumurta (=αυγό): ένας 35χρονος βιβλιοπώλης αφήνει την Κωνσταντινούπολη για να πάει στη γενέτειρά του και να παραστεί στην κηδεία της μητέρας του. Διάφορα γεγονότα, όπως το τάμα που είχε αφήσει ανεκπλήρωτο εκείνη, θα τον εμποδίσουν να φύγει την επόμενη μέρα. Έτσι, θα γνωριστεί καλύτερα με την 18χρονη κοπέλα που την φρόντιζε και θα την ερωτευτεί. Χαμηλών τόνων ταινία, με εκφραστικούς ηθοποιούς.
Και στις 22.45 η έκπληξη: «Η μυστική ζωή των λέξεων», της Ισπανίδας Isabel Coixet (2005)! Σε μια εξέδρα άντλησης πετρελαίου στη Βόρεια (υποθέτω) Θάλασσα, ένα ατύχημα τυφλώνει και τραυματίζει έναν εργαζόμενο (Τιμ Ρόμπινς!). Η εταιρεία στέλνει μια νεαρή μυστηριώδη γυναίκα να τον φροντίσει. Η λιγομίλητη νοσοκόμα με την ξενική προφορά «ανοίγεται» σιγά σιγά και του περιγράφει τις τραγικές μέρες που έζησε στον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο, δείχνοντάς του ότι μπορείς να επιβιώσεις και στις χειρότερες συνθήκες, μόνο που σε στοιχειώνει ο θάνατος των άλλων. Όταν η εταιρεία τον μεταφέρει στη στεριά, η κοπέλα εξαφανίζεται, αλλά ο ήρωάς μας καταφέρνει να την ξαναβρεί. Εξαιρετικοί οι δύο πρωταγωνιστές, όπως και οι δεύτεροι και τρίτοι χαρακτήρες. Η ταινία δεν γίνεται ποτέ μελό, παρά το θέμα της.