Εκείνο το καυτό πρωινό της 15ης Ιουλίου 1974, οι Ελληνοκύπριοι ξύπνησαν από το κροτάλισμα πολυβόλων. Η Χούντα της Αθήνας σχεδίασε και πραγματοποίησε πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, το οποίο θα ήταν οπερετικό και για γέλια αν δεν άνοιγε την κερκόπορτα στην εισβολή της Τουρκίας, πέντε μέρες αργότερα!
Χιλιάδες ζωές χάθηκαν, ακόμα περισσότερες καταστράφηκαν, το πιο εύφορο και όμορφο τμήμα του νησιού πέρασε στα χέρια εξαθλιωμένων κατοίκων της Ανατολίας, που δεν ήξεραν ούτε να το καλλιεργήσουν.
Σε ρεπορτάζ που προέβαλε πριν από χρόνια η κρατική τηλεόραση, είδα με έκπληξη τα άλλοτε νοικοκυρεμένα διώροφα σπίτια ετοιμόρροπα και τους ενοίκους να κάθονται καρτερικά στο κατώφλι περιμένοντας ποιος ξέρει τι. Το κίτρινο χρυσάφι της Κύπρου, οι απέραντοι πορτοκαλεώνες, αφέθηκαν να σαπίσουν, η πανέμορφη Κερύνεια γέμισε καζίνα και το λιμάνι της Αμμοχώστου μοιάζει με σκηνικό πυρηνικής καταστροφής. Άγγλοι, Αυστριακοί και λοιποί νοσταλγοί της αποικιοκρατίας αγόρασαν κτήματα και σπίτια Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα, γνωρίζοντας ότι διαπράττουν παρανομία.
Στην αρχή, η Ελλάδα στήριξε την Κύπρο με διάφορους τρόπους. Γρήγορα, όμως, η οικονομία πήρε τ' απάνω της: η άλλοτε αδιάφορη ακτογραμμή της Λεμεσού καθαρίστηκε και γέμισε ξενοδοχεία, δόθηκαν δάνεια για εργοστάσια επεξεργασίας των αγροτικών προϊόντων και ενισχύθηκαν οι εξαγωγές. Είκοσι χρόνια μετά, όμως, η Αγία Νάπα μετατράπηκε σε Ίμπιθα για τα αποχαλινωμένα Εγγλεζάκια, οι τράπεζες άρχισαν να ξεπλένουν μαύρο χρήμα και οι εξωχώριες εταιρείες (off shore) επωφελήθηκαν από την πολύ χαμηλή φορολογία.
Μια τέτοια οικονομία στηρίζεται σε πήλινα πόδια, θα μου πείτε. Σωστά. Τα αγροτικά προϊόντα του νησιού είναι εξαιρετικά, τα κρασιά γνωστά από την Αρχαιότητα και το χαλούμι έχει κατοχυρωθεί διεθνώς. Όλα αυτά, όμως, χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις, που δεν υπάρχουν πια, και αγρότες με μεράκι.
Μαφίες, Ρώσοι, Ισραηλινοί και λοιποί περίεργοι τύποι γεμίζουν τα ξενοδοχεία. Κεφάλαια, τα οποία φεύγουν με τις πρώτες αναταράξεις. Έρευνες για υδρογονάνθρακες αμφίβολης οικονομικής απόδοσης και με υψηλό τίμημα για το εύθραυστο οικοσύστημα. Συμμαχίες που κρέμονται σε μια κλωστή. Μετανάστες που αποτελούν τη νέα εργατική τάξη στο νησί, αλλά και το προσωπικό για πορνεία και στριπτιζάδικα. Την ίδια στιγμή, οι γηγενείς συναγωνίζονταν στο ευγενές σπορ "Ποιος θα χτίσει μεγαλύτερο σπίτι ή θα καλέσει τους περισσότερους στη γαμήλια δεξίωση" και "στήριζαν" οικονομικά τα καζίνα των κατεχομένων.
Στις 14 Αυγούστου 1996, επέτειο της δεύτερης εισβολής, ο Σολωμός Σολωμού δολοφονήθηκε από τούρκους στρατιώτες, όταν προσπάθησε να κατεβάσει την τουρκική σημαία από τον ιστό της. Τρεις μέρες πριν, κατά τη διάρκεια αντικατοχικής διαδήλωσης μοτοσυκλετιστών από όλη την Ευρώπη, είχε δολοφονηθεί με ρόπαλα ο ξάδελφός του, Τάσος Ισαάκ. Το 2008, η Τουρκία καταδικάστηκε για τα δύο εγκλήματα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και ο ποιητής Άλκης Αλκαίος έγραψε τους υπέροχους στίχους "Όσοι με τον Χάρο γίναν φίλοι, με τσιγάρο φεύγουνε στα χείλη, στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι, πάντα γελαστοί και γελασμένοι" (βίντεο εδώ)
Στο μεταξύ, η Πράσινη Γραμμή άνοιξε, και οι κάτοικοι των δύο περιοχών ανταλλάσσουν "επισκέψεις" με απλή επίδειξη διαβατηρίου. Η κυπριακή κοινωνία προσπάθησε να ξεχάσει την εισβολή, τους βετεράνους και τους αγνοούμενους. Η ελληνική, επίσης. Η πληγή σκεπάστηκε, για να μην φαίνεται το αίμα.
Ο Βασίλης Γκουρογιάννης έχει γράψει ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα με τίτλο "Κόκκινο στην πράσινη γραμμή" (εκδ. Μεταίχμιο, 2009). Αυτό ακριβώς το βιβλίο με έστειλε πρόπερσι στο νησί και από τύχη έπεσα σε ανθρώπους-ζόμπι εκείνης της ντροπιαστικής περιόδου, που μου αφηγήθηκαν τις ιστορίες τους.
Δεν ξέρω, όμως, αν υπήρχε άλλος δρόμος την εποχή που κρεμόταν από πάνω τους η δαμόκλειος σπάθη της Τουρκίας. Δεν είμαι οικονομολόγος ούτε κοινωνιολόγος.
Τριάντα οκτώ χρόνια μετά, η Χούντα των Τραπεζών -λέγε με Βγενόπουλο- κατάφερε να διαλύσει την εύθραυστη οικονομία και να κατορθώσει την παγκόσμια πρωτοτυπία: η χώρα που προεδρεύει στην ΕΕ αυτό το εξάμηνο να ξεψαχνίζεται ήδη από την Τρόικα! Τα αποθεματικά της Marfin Laiki Bank επενδύθηκαν σε ελληνικά ομόλογα και κουρεύτηκαν, με ολέθρια αποτελέσματα. Το ποσόν για εμάς είναι ασήμαντο, αλλά για την κυπριακή κλίμακα τεράστιο.
Η κρίση, που εξαπλώνεται σαν πανούκλα σε όλες τις χώρες, μειώνει την τουριστική κίνηση. Η Ρωσία αρνήθηκε να δώσει το πολυπόθητο δάνειο και η Κίνα είδε τη φρενήρη ανάπτυξή της να πέφτει απότομα. Η ανεργία θα αυξηθεί, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα υποστούν τις γνωστές περικοπές και η μεσαία τάξη θα διαλυθεί. Η κυβέρνηση Χριστόφια θα πιεστεί να κάνει αποκρατικοποιήσεις και εξοντωτικές μειώσεις στις κοινωνικές παροχές. Και μετά;
Το έργο το έχουμε ξαναδεί. Ευελπιστώ πως ελάχιστοι θα χαρούν με τη δυστυχία των Κυπρίων. Η Μητέρα-Πατρίδα, όπως αποκαλούν την Ελλάδα, είναι στην πραγματικότητα κακιά Μητριά. Το έχει αποδείξει πολλές φορές τους τελευταίους δύο αιώνες.
Χιλιάδες ζωές χάθηκαν, ακόμα περισσότερες καταστράφηκαν, το πιο εύφορο και όμορφο τμήμα του νησιού πέρασε στα χέρια εξαθλιωμένων κατοίκων της Ανατολίας, που δεν ήξεραν ούτε να το καλλιεργήσουν.
Σε ρεπορτάζ που προέβαλε πριν από χρόνια η κρατική τηλεόραση, είδα με έκπληξη τα άλλοτε νοικοκυρεμένα διώροφα σπίτια ετοιμόρροπα και τους ενοίκους να κάθονται καρτερικά στο κατώφλι περιμένοντας ποιος ξέρει τι. Το κίτρινο χρυσάφι της Κύπρου, οι απέραντοι πορτοκαλεώνες, αφέθηκαν να σαπίσουν, η πανέμορφη Κερύνεια γέμισε καζίνα και το λιμάνι της Αμμοχώστου μοιάζει με σκηνικό πυρηνικής καταστροφής. Άγγλοι, Αυστριακοί και λοιποί νοσταλγοί της αποικιοκρατίας αγόρασαν κτήματα και σπίτια Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα, γνωρίζοντας ότι διαπράττουν παρανομία.
Στην αρχή, η Ελλάδα στήριξε την Κύπρο με διάφορους τρόπους. Γρήγορα, όμως, η οικονομία πήρε τ' απάνω της: η άλλοτε αδιάφορη ακτογραμμή της Λεμεσού καθαρίστηκε και γέμισε ξενοδοχεία, δόθηκαν δάνεια για εργοστάσια επεξεργασίας των αγροτικών προϊόντων και ενισχύθηκαν οι εξαγωγές. Είκοσι χρόνια μετά, όμως, η Αγία Νάπα μετατράπηκε σε Ίμπιθα για τα αποχαλινωμένα Εγγλεζάκια, οι τράπεζες άρχισαν να ξεπλένουν μαύρο χρήμα και οι εξωχώριες εταιρείες (off shore) επωφελήθηκαν από την πολύ χαμηλή φορολογία.
Μια τέτοια οικονομία στηρίζεται σε πήλινα πόδια, θα μου πείτε. Σωστά. Τα αγροτικά προϊόντα του νησιού είναι εξαιρετικά, τα κρασιά γνωστά από την Αρχαιότητα και το χαλούμι έχει κατοχυρωθεί διεθνώς. Όλα αυτά, όμως, χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις, που δεν υπάρχουν πια, και αγρότες με μεράκι.
Μαφίες, Ρώσοι, Ισραηλινοί και λοιποί περίεργοι τύποι γεμίζουν τα ξενοδοχεία. Κεφάλαια, τα οποία φεύγουν με τις πρώτες αναταράξεις. Έρευνες για υδρογονάνθρακες αμφίβολης οικονομικής απόδοσης και με υψηλό τίμημα για το εύθραυστο οικοσύστημα. Συμμαχίες που κρέμονται σε μια κλωστή. Μετανάστες που αποτελούν τη νέα εργατική τάξη στο νησί, αλλά και το προσωπικό για πορνεία και στριπτιζάδικα. Την ίδια στιγμή, οι γηγενείς συναγωνίζονταν στο ευγενές σπορ "Ποιος θα χτίσει μεγαλύτερο σπίτι ή θα καλέσει τους περισσότερους στη γαμήλια δεξίωση" και "στήριζαν" οικονομικά τα καζίνα των κατεχομένων.
Στις 14 Αυγούστου 1996, επέτειο της δεύτερης εισβολής, ο Σολωμός Σολωμού δολοφονήθηκε από τούρκους στρατιώτες, όταν προσπάθησε να κατεβάσει την τουρκική σημαία από τον ιστό της. Τρεις μέρες πριν, κατά τη διάρκεια αντικατοχικής διαδήλωσης μοτοσυκλετιστών από όλη την Ευρώπη, είχε δολοφονηθεί με ρόπαλα ο ξάδελφός του, Τάσος Ισαάκ. Το 2008, η Τουρκία καταδικάστηκε για τα δύο εγκλήματα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και ο ποιητής Άλκης Αλκαίος έγραψε τους υπέροχους στίχους "Όσοι με τον Χάρο γίναν φίλοι, με τσιγάρο φεύγουνε στα χείλη, στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι, πάντα γελαστοί και γελασμένοι" (βίντεο εδώ)
Στο μεταξύ, η Πράσινη Γραμμή άνοιξε, και οι κάτοικοι των δύο περιοχών ανταλλάσσουν "επισκέψεις" με απλή επίδειξη διαβατηρίου. Η κυπριακή κοινωνία προσπάθησε να ξεχάσει την εισβολή, τους βετεράνους και τους αγνοούμενους. Η ελληνική, επίσης. Η πληγή σκεπάστηκε, για να μην φαίνεται το αίμα.
Ο Βασίλης Γκουρογιάννης έχει γράψει ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα με τίτλο "Κόκκινο στην πράσινη γραμμή" (εκδ. Μεταίχμιο, 2009). Αυτό ακριβώς το βιβλίο με έστειλε πρόπερσι στο νησί και από τύχη έπεσα σε ανθρώπους-ζόμπι εκείνης της ντροπιαστικής περιόδου, που μου αφηγήθηκαν τις ιστορίες τους.
Δεν ξέρω, όμως, αν υπήρχε άλλος δρόμος την εποχή που κρεμόταν από πάνω τους η δαμόκλειος σπάθη της Τουρκίας. Δεν είμαι οικονομολόγος ούτε κοινωνιολόγος.
Τριάντα οκτώ χρόνια μετά, η Χούντα των Τραπεζών -λέγε με Βγενόπουλο- κατάφερε να διαλύσει την εύθραυστη οικονομία και να κατορθώσει την παγκόσμια πρωτοτυπία: η χώρα που προεδρεύει στην ΕΕ αυτό το εξάμηνο να ξεψαχνίζεται ήδη από την Τρόικα! Τα αποθεματικά της Marfin Laiki Bank επενδύθηκαν σε ελληνικά ομόλογα και κουρεύτηκαν, με ολέθρια αποτελέσματα. Το ποσόν για εμάς είναι ασήμαντο, αλλά για την κυπριακή κλίμακα τεράστιο.
Η κρίση, που εξαπλώνεται σαν πανούκλα σε όλες τις χώρες, μειώνει την τουριστική κίνηση. Η Ρωσία αρνήθηκε να δώσει το πολυπόθητο δάνειο και η Κίνα είδε τη φρενήρη ανάπτυξή της να πέφτει απότομα. Η ανεργία θα αυξηθεί, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα υποστούν τις γνωστές περικοπές και η μεσαία τάξη θα διαλυθεί. Η κυβέρνηση Χριστόφια θα πιεστεί να κάνει αποκρατικοποιήσεις και εξοντωτικές μειώσεις στις κοινωνικές παροχές. Και μετά;
Το έργο το έχουμε ξαναδεί. Ευελπιστώ πως ελάχιστοι θα χαρούν με τη δυστυχία των Κυπρίων. Η Μητέρα-Πατρίδα, όπως αποκαλούν την Ελλάδα, είναι στην πραγματικότητα κακιά Μητριά. Το έχει αποδείξει πολλές φορές τους τελευταίους δύο αιώνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου