Πολιτιστικό διάλειμμα

Η φωτογραφία από εδώ

Έχω γράψει κι άλλη φορά για έναν από τους αγαπημένους μου συγγραφείς, τον πολυβραβευμένο Λουίς Σεπούλβεδα. Γεννήθηκε το 1949 στο Οβάγιε (Ovalle) της βόρειας Χιλής και έζησε ενεργά την ελπίδα που έφερε ο Αγιέντε, αλλά και την απελπισία που προκάλεσε το πραξικόπημα του Πινοτσέτ.
Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 28 ετών, αλλά στα 2,5 αποφυλακίστηκε χάρη στη Διεθνή Αμνηστία και έζησε εξόριστος μέχρι το τέλος της δικτατορίας. Συμμετείχε στην επανάσταση της Νικαράγουας και αγωνίστηκε για τη διάσωση του περιβάλλοντος με την Greenpeace. Έχει εργαστεί και ως δημοσιογράφος.
Σε μια συνέντευξή του πριν από καμιά δεκαριά χρόνια στην Αθήνα, είπε πως, όταν ο γιος του ήταν μικρός και ρωτήθηκε για το επάγγελμα του μπαμπά του, απάντησε: "είναι παραμυθάς".
Για δύο από τα "παραμύθια" που έχει γράψει για τη Λατινική Αμερική και τους ανθρώπους της θα σας μιλήσω σήμερα .
(Στην Ελλάδα έχουν εκδοθεί όλα από την Opera, σε μετάφραση του εξαιρετικού Αχιλλέα Κυριακίδη)

Το ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer (1996)
Την τελευταία εβδομάδα προτού "συνταξιοδοτηθεί", ένας επαγγελματίας δολοφόνος αναλαμβάνει ανόρεχτα να σκοτώσει το στέλεχος μιας Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης, που είναι ταυτόχρονα έμπορος ναρκωτικών. Καθώς τον παρακολουθεί από χώρα σε χώρα περιμένοντας τη διαταγή, η νεαρή γαλλίδα ερωμένη του που περνάει τις διακοπές της στο Μεξικό τον πληροφορεί ότι είναι ερωτευμένη με άλλον. Αυτό κάνει έξαλλο τον ήρωά μας, ο οποίος τυγχάνει και αισθηματίας.
Με αυτή τη νουάρ νουβέλα των 65 σελίδων, ο Σεπούλβεδα μάς κλείνει πονηρά το μάτι: θα καταφέρουμε να αγαπήσουμε και αυτόν τον ήρωά του;

Η σκιά του εαυτού μας (2009)
Σε ένα παλιό συνεργείο αυτοκινήτων στο Σαντιάγο, τρεις εξηντάχρονοι φίλοι -παλιοί εξόριστοι που συναντήθηκαν ξανά ύστερα από 35 χρόνια- περιμένουν έναν τέταρτο, με το κωδικό όνομα "Βετεράνος", για να κάνουν μια παράτολμη επαναστατική πράξη. Την ίδια στιγμή, ένα ζευγάρι τσακώνεται, και η σύζυγος εκτοξεύει έξω από το παράθυρο το πικάπ, που σκοτώνει τον "Βετεράνο"! Θα αποφασίσουν οι ήρωές μας να πραγματοποιήσουν το σχέδιό του;

Σε αυτό το βιβλίο, ο Σεπούλβεδα μιλάει για όλα: τους ρομαντικούς αναρχικούς των αρχών του αιώνα, όπως τον Μπουοναβεντούρα Ντουρούτι, τη μουσική του Κάρλος Γαρδέλ, τα διαψευσμένα όνειρα για πιο δίκαιη κοινωνία, την εξορία, τον πόνο και την απώλεια, την αγάπη και τη φιλία.

Η τρυφερότητα δίνει τη θέση της στο χιούμορ ("είναι αδύνατον να πείσεις τους Χιλιάνους ότι η ρέγκα δεν είναι ψάρι μόνο για γάτες κι ότι τα θαλασσινά δεν τρώγονται μόνο ωμά") και αυτό στη γλυκιά μελαγχολία που φέρνει η συνεχής βροχή, θυμίζοντας την ταινία "Βρέχει στο Σαντιάγο", διότι έβρεχε συνεχώς στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973, όταν τα τανκς κύκλωναν το προεδρικό μέγαρο Λα Μονέδα, όπου είχε κλειστεί ο Αγιέντε με μια χούφτα υπερασπιστές.
Ο Σεπούλβεδα αγαπάει τους ήρωές του. Ακόμα και τον αργόσχολο Κόκο Αραβένα, που ζει σε έναν φανταστικό κόσμο φτιαγμένο από τις αγαπημένες του ταινίες, προκαλώντας την οργή της γυναίκας του. Είναι ο εκπρόσωπος μιας κοινωνίας που ζει με τα τραύματα μιας εγκληματικής περιόδου για την οποία δεν έγινε ποτέ κάθαρση και δεν έχει συμφιλιωθεί ποτέ με τον εαυτό της.
Για την εξορία και τον επαναπατρισμό, γράφει: "Πήγε να του πει πως απ' την εξορία δεν γυρίζεις, πως κάθε απόπειρα επιστροφής είναι κοροϊδία, μια εξωφρενική απόπειρα να κατοικήσεις σε μια χώρα που φυλάς στη μνήμη σου. Όλα είναι ωραία στη χώρα της μνήμης, δεν γίνονται σεισμοί, ακόμα και η βροχή είναι ευλογία στη χώρα της μνήμης. Η χώρα της μνήμης είναι η χώρα του Πίτερ Παν".
Το ίδιο ισχύει και για τους ξενιτεμένους, όταν αποφασίζουν να επιστρέψουν σε μια πατρίδα που άλλαξε ερήμην τους.

Κι έτσι φτάνουμε σε ταινία που παίζεται για τρίτη εβδομάδα και μιλάει ακριβώς για αυτό:

Fish 'n chips, του Ηλία Δημητρίου
Ο Άντι, υπάλληλος σε "φισάδικο" του Λονδίνου, αποφασίζει να επιστρέψει στην Κύπρο, για να ανοίξει δικό του μαγαζί. Μαζί του έρχονται η γερμανίδα σύντροφός του και η κόρη της.
Έχει στο μυαλό του μια ιδανική πατρίδα των παιδικών του χρόνων. Γρήγορα θα ανακαλύψει ότι η Κύπρος έχει αλλάξει δραματικά, και ο ίδιος είναι εκτός κλίματος.
Οι πρωταγωνιστές  Μάριος Ιωάννου, Μαρλίν Καμίνσκι, Αν - Μαρί Ο' Σάλιβαν και Διομήδης Κουφτερός ενσαρκώνουν άριστα τους χαρακτήρες της ταινίας, που ισορροπεί μεταξύ κομεντί και κοινωνικής κριτικής.

Τέλος είδα σε dvd την ιρλανδέζικη ταινία The Guard ή Garda (κέλτικη λέξη για την αστυνομία) ή, επί το ελληνικότερον Εκτός χρόνου και νόμου.
Ο Τζέρι Μπόιλ (Μπρένταν Γκλίσον) είναι ένας ανορθόδοξος αλλά έντιμος αστυνομικός μιας δυτικής επαρχίας, ο οποίος αναγκάζεται να συνεργαστεί με έναν μαύρο πράκτορα του FBI εναντίον ενός κυκλώματος ναρκωτικών. Όταν αποκαλείται ρατσιστής, ο ήρωάς μας παραδέχεται: "Είμαι Ιρλανδός. Ο ρατσισμός είναι μέρος της κουλτούρας μου"!  Η ταινία διαθέτει απολαυστικούς διαλόγους, αυτοσαρκασμό και άφθονη δράση.

Υ, Γ. Ας προσθέσω και ένα ακόμα βιβλίο: συγγραφέας ο καβαλιώτης Δημήτρης Κεραμεύς, έχει τίτλο Αυτός που είχε και εκδόθηκε από την κερκυραϊκή ΑΛΔΕ. Πρόκειται για ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με όλα τα παλιά κλισέ (μέχρι και ντετέκτιβ με καπαρντίνα με καπέλο διαθέτει), αλλά σου κάνει ευχάριστη παρέα. Ο ήρωας περιπλανιέται στους δρόμους της Καβάλας, όπως ο Χαρίτος του Μάρκαρη στην Αθήνα. Υπάρχουν ωραίες και μοιραίες γυναίκες, όπως στα βιβλία του Μαρτινίδη και, φυσικά, υπάρχει χάπι εντ. Επίσης, το εξώφυλλό του είναι από τα καλύτερα που έχω δει και οφείλεται στον Δημήτρη Κλάγκο.