Ο ξεροκέφαλος Πρόεδρος

Υπάρχει ένα παγωμένο νησί 320.000 ψυχών, που οι Βίκινγκ το ονόμασαν Σνόλαντ (Χώρα του Χιονιού) και οι Νορβηγοί Ίσλαντ (Χώρα των Πάγων). Το μάθαμε για τα καλά τον Οκτώβρη του 2008 όταν βάρεσε κανόνι! Οι τράπεζές του είχαν επενδύσει σε αμερικανικά τοξικά ομόλογα και, φυσικά, πτώχευσαν, συμπαρασύροντας 400.000 Ολλανδούς και Βρετανούς καταθέτες, τους οποίους οι κυβερνήσεις τους ουδέποτε μπήκαν στον κόπο να προειδοποιήσουν. 

Οι άλλοτε πλούσιοι Ισλανδοί βγήκαν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι ολόκληρα 24ωρα, μέχρι που η δεξιά κυβέρνηση παραιτήθηκε. Ο κεντροαριστερός συνασπισμός που ανέλαβε έκανε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ, ελπίζοντας ότι έτσι θα προστατέψει τη χώρα από μελλοντικούς κινδύνους. Μέσα σε ένα χρόνο, τουλάχιστον 10.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν, και η χώρα βυθίστηκε στην ύφεση.

Όμως η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο: η Ολλανδία –που αναγκάστηκε να καταβάλει στους καταθέτες 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ- και η Βρετανία –που πλήρωσε 2,5 στους δικούς της- απαιτούν να πάρουν πίσω τα λεφτά τους από τους Ισλανδούς πολίτες. Συνολικά 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Και φυσικά τους εκβιάζουν, αρνούμενοι και τη βοήθεια από το ΔΝΤ και την ένταξη στην ΕΕ.

Με ψήφους 33-30, η ισλανδική Βουλή υπέκυψε και δέχτηκε να πληρώσει κάθε Ισλανδός πολίτης 13.000 ευρώ.

Κάπου εκεί, ο 67χρονος Όλαφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον, που διανύει την 4η προεδρική θητεία του χωρίς αντίπαλο και δεν είναι καθόλου αριστερός, τα πήρε στο κρανίο, αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση και μαζί με τις υπογραφές 80.000 πολιτών προκήρυξε δημοψήφισμα! (Μπορείτε να φανταστείτε τον Κάρολο Παπούλια να αρνείται να υπογράψει οτιδήποτε;)

Ο βρετανός υπουργός Χρηματοπιστωτικών Υποθέσεων δήλωσε ότι «η Ισλανδία διακινδυνεύει να πέσει στο στάτους κράτους-παρία, αν πει όχι στο πακέτο ρύθμισης του χρέους» (Πριν από το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν, με κάτι τέτοια απειλούσαν και την Κύπρο.) Πιο κυνικός ο Guardian έγραψε: «Όποια κι αν είναι η έκβαση του δημοψηφίσματος, οι Ισλανδοί πρέπει να πληρώσουν… Η κακή τύχη της Ισλανδίας είναι πως είναι μικρή και αδύναμη».

Έχοντας σπουδάσει στο Μάντσεστερ, όμως, ο κύριος Πρόεδρος γνωρίζει καλά τους Βρετανούς. Απευθυνόμενος στον Γκόρντον Μπράουν, του είπε ότι «οι Ισλανδοί θα τον θυμούνται για… αιώνες». Αν είχε καταρρεύσει η τράπεζα ενός ισχυρού κράτους, «ο Μπράουν δεν θα χαρακτήριζε τους Ισλανδούς τρομοκράτες και εγκληματίες», συμπλήρωσε. (Κάτι μου θυμίζει, κάτι μου θυμίζει… )

Εξάλλου, η οριστική κατάρρευση της Ισλανδίας επήλθε όταν η βρετανική κυβέρνηση δήμευσε τα περιουσιακά στοιχεία των ισλανδικών τραπεζών στη Βρετανία. Ο Όλαφουρ Γκρίμσον ζήτησε βοήθεια μέχρι και από τη Ρωσία, αλλά τελικά μόνο η Νορβηγία και οι Νήσοι Φερόες έδωσαν κατιτίς. Οι συμπατριώτες του τον θεωρούν εθνικό ήρωα και 88.000 υπογραφές μπήκαν κάτω από κείμενο συμπαράστασης.

Αύριο, λοιπόν, οι 232.000 ισλανδοί ψηφοφόροι αποφασίζουν αν θα εκχωρήσουν (το ρήμα είναι πολύ της μόδας τώρα τελευταία) το μέλλον τους στους Αγγλο-Ολλανδούς. Πολύ θα ήθελα να είμαι εκεί. Έτσι, για να νιώσω κάτι που εδώ το έχουμε χάσει: αξιοπρέπεια.

* Πηγές: Γιώργος Δελαστίκ, «Το φρικτό πρόσωπο της ΕΕ», εφ. Πριν/10.1.10 και εφημερίδα Το Ποντίκι, φ. 14.1.10.