Δεν αισθάνεστε σαν το κοτοπουλάκι, καμιά φορά;
(η εικόνα από το μπλογκ animalrightsgr.blogspot.com)
«Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν σοφοί», παπαγαλίζουμε παιδιόθεν. Χμ, αν αναλογιστεί κανείς την άθλια συμπεριφορά τους απέναντι στα μεγαλύτερα και πιο ελεύθερα μυαλά της Αρχαιότητας –που πέθαναν στην εξορία ή καταδικάστηκαν να πιούνε δηλητήριο- την καταστροφική γοητεία που άσκησε στους Αθηναίους ο Αλκιβιάδης και τους εμφυλίους που οδήγησαν στην παρακμή και την υποταγή στους Ρωμαίους, το αξίωμα αυτό δείχνει κάπως σαθρό.
Ωστόσο, αν αναλύσει προσεκτικά την ελληνική μυθολογία (όπως έκανε πρώτος, θαρρώ, ο Παναγής Λεκατσάς), θα καταλήξει σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα: στη «Θεογονία» του, ο Ησίοδος αναφέρει ότι παιδιά της Στυγός –στα μαύρα νερά της οποίας ορκίζονταν με δέος οι θεοί- ήταν το Κράτος, η Βία, ο Ζήλος και η Νίκη. Όπου δεν πιάνει ο λόγος του Κράτους (Ζήλος), πίπτει ράβδος (Βία). Εμπρός, για τη Νίκη!
Αδελφάκια, λοιπόν, το Κράτος και η Βία! Και πιστοί υπηρέτες του Δία (Αισχύλος, Προμηθεύς Δεσμώτης).
Ο οποίος Δίας σκότωσε τον πατέρα του τον Κρόνο που καταβρόχθιζε τα παιδιά του για να μην του πάρουν το θρόνο, τον οποίο είχε πάρει από τον δικό του πατέρα, τον Ουρανό, που με τη σειρά του έθαβε τα παιδιά του στα Τάρταρα! Μύλος δηλαδή. Παιδοκτονίες, κανιβαλισμός και πατροκτονίες στο βωμό της λατρεμένης Εξουσίας. Και στη μέση οι μητέρες θεές, η Γαία και η Ρέα, οι οποίες κάθε φορά βοηθούσαν τη νέα γενιά να πάρει τα ηνία. Μμμ, ενδιαφέρον…
Ο Δίας δεν σκότωσε τα παιδιά του. Κατάπιε, όμως, την πρώτη του σύζυγο Μήνι που κυοφορούσε τον νέο σφετεριστή, αλλά του πρήστηκε το κεφάλι και χρειάστηκε την επέμβαση του Ήφαιστου, για να του το ανοίξει και να ξεπηδήσει από μέσα πάνοπλη η Αθηνά.
Ας κάνω εδώ μια παρέκβαση, όπως έλεγε ένας αγαπημένος μου Δάσκαλος στο Πανεπιστήμιο: ο Προμηθέας ήταν γιος του Τιτάνα Ιαπετού και αδελφός του Επιμηθέα. Και οι δύο είχαν συνδράμει τον Δία στους αγώνες του για την εξασφάλιση της εξουσίας. Ετυμολογικά, «Προμηθέας» σημαίνει αυτός που σκέπτεται προτού μιλήσει, ενώ «Επιμηθέας» είναι ο ελαφρόμυαλος, αυτός που μιλάει χωρίς να σκεφτεί (διαχρονική αξία, θα έλεγα). Ο Δίας, λοιπόν, αφού σκότωσε τον πατέρα του και γκρέμισε στα τάρταρα τους εχθρούς του, κυβερνούσε παντοδύναμος, ενώ οι άνθρωποι υπέφεραν.. Γυμνοί απέναντι στα φυσικά φαινόμενα, πεινασμένοι και τρομοκρατημένοι, πέθαιναν σαν τις μύγες! Ο Προμηθέας τούς λυπήθηκε και τους έδωσε τη φωτιά που έκλεψε από την αστραπή του Δία ή, κατ’ άλλους, από το εργαστήρι του Ήφαιστου.
Όμως, ο κάτοχος της εξουσίας δεν θέλει ευτυχισμένους τους εξουσιαζόμενους, διότι απειλείται. Κυρίως αν ο ίδιος είναι πραξικοπηματίας! Και ο Δίας διέταξε τον Ήφαιστο, το Κράτος και τη Βία να δέσουν τον Προμηθέα στον Καύκασο, για να του τρώει το συκώτι ο αετός στον αιώνα τον άπαντα (περιέργως, οι αρχαίοι γνώριζαν ότι το συκώτι αναπλάθεται). Τον δυστυχή απελευθέρωσε ο Ηρακλής, που περνούσε από τα μέρη εκείνα σαν περιπλανώμενος σαμουράι.
Όσο για τους ανθρώπους, ο μνησίκακος άρχοντας του Ολύμπου βρήκε μια ακόμα πιο σαδιστική τιμωρία: έστειλε στον… «τρεις λαλούν και δυο χορεύουν» Επιμηθέα την πανέμορφη Πανδώρα με ένα κουτί, το οποίο έπρεπε να μείνει σφραγισμένο. Γιατί, όμως, να υπακούσουν στον μοναχοφάη θεό; Άνοιξε, λοιπόν, η Πανδώρα το κουτί, και από μέσα ξεπήδησαν όλα τα δεινά της ανθρωπότητας. Αρρώστιες, πόλεμοι, πείνα. Τρομαγμένη η κοπέλα ξαναέκλεισε το καπάκι. Τότε ακούστηκε από μέσα μια φωνούλα: «Είμαι η Ελπίδα, άνοιξέ μου» (γι’ αυτό και σήμερα λέμε «Η Ελπίδα πεθαίνει τελευταία»).
Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αφηγείται εκστατικός τα κατορθώματα θεών και ηρώων. Δηλαδή των εξουσιαστών. Οι απλοί άνθρωποι πολεμούν και σκοτώνονται για να πλουτίζουν οι βασιλιάδες. Ωστόσο, ένας πολεμιστής, ο Θερσίτης, βρίζει τον Αγαμέμνονα και παρακινεί τον στρατό σε ανταρσία. Ο Οδυσσέας –ναι, αυτός που, για να μην πάρει μέρος στην εκστρατεία έκανε τον τρελό και όργωνε το χωράφι του σπέρνοντας αλάτι- θύμωσε και τον χτύπησε στο κεφάλι με το σκήπτρο του!
Αυτή είναι και η μοναδική σκηνή λαϊκής εξέγερσης στα ομηρικά έπη. Εξού και ο Όμηρος περιγράφει τον Θερσίτη ως κουτσό, αλλήθωρο και καραφλό! Διότι ένας αμφισβητίας καλοφτιαγμένος σαν τον Άδωνι (όχι τον βουλευτή-βιβλιοπώλη, αλλά τον εραστή της Αφροδίτης) μένει στη μνήμη ευκολότερα.
Και εξηγούμαι: όταν ο ιερέας του Απόλλωνα Χρύσης ικετεύει τον Αγαμέμνονα να του δώσει πίσω την αιχμάλωτη κόρη του Χρυσηίδα, ο Αχιλλέας συγκινείται και απευθύνεται με σκληρά λόγια στον στρατάρχη. Έξαλλος εκείνος, στέλνει τους σωματοφύλακές του να πάρουν από τον ωραίο ήρωα την Βρισηίδα, κόρη του Βρισέα και ξαδέλφη της Χρυσηίδας, η οποία είχε επιστραφεί στον πατέρα της μετά την παραίνεση του μάντη Κάλχα. Ο Αχιλλέας τσαντίστηκε και κλείστηκε στη σκηνή του, παρέα με τον Πάτροκλο.
Καταλάβατε τι εννοώ; Ποιο από τα δύο επεισόδια θυμάστε πιο πολύ; Την εξέγερση του Θερσίτη ή την «μήνι» του Αχιλλέα;
Το Κράτος, λοιπόν, συνεπικουρείται από τη Βία. Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να επιβιώσει ούτε ο Δίας! Αλλά και η Θρησκεία γενικώς, από τη λατρεία του Ήλιου στο Μεξικό των Αζτέκων μέχρι τον Ιουδαιοχριστιανισμό, στήριξε με αξιοσημείωτη επιτυχία την Εξουσία, με όπλο τον φόβο. Όποιος έχει δει τοιχογραφίες με σκηνές από την Κόλαση, καταλαβαίνει τι εννοώ. Προσωπικά, χρειάστηκα πολλά χρόνια για να καταπολεμήσω τους εφιάλτες που μου δημιούργησαν όταν ήμουν παιδάκι. Καθολικοί και Προτεστάντες είναι βιρτουόζοι του είδους.
Πάλι από την ελληνική μυθολογία, μαθαίνουμε ότι ο Δείμος (εκ του δέους) και ο Φόβος είναι παιδιά του Άρη και –οποία έκπληξις!- της Αφροδίτης. Τελικά, η Ομορφιά έχει περίεργα βίτσια, που μάλλον δεν την βοηθούν «να σώσει τον κόσμο» -όπως είχε υποσχεθεί ο Ντοστογιέφσκι)!
Συνεπώς, τώρα που το ξανασκέφτομαι, πράγματι οι αρχαίοι ήταν σοφοί. Μόνο που το απόσταγμα της σοφίας τους υπήρχε μεν στη μυθολογία, αλλά δεν εφαρμοζόταν στην πράξη. Πάντως, στο θέμα του τρόμου ως όπλου της Εξουσίας θα επανέλθω.
Υ.Γ. Πηγή έμπνευσης για το σημερινό κειμενάκι υπήρξαν η αναφορά του φίλου Ναπολέοντα στον αναρχικό φιλόσοφο Προυντόν ("Η ιδιοκτησία είναι κλοπή") και η συμπλήρωση σήμερα ενός χρόνου από την ανάληψη της εξουσίας από τον Ομπάμα. Ο νοών νοείτω…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου