Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2008

Συρράκο και Δίκορφο

Συρράκο
Το Συρράκο είναι ένα από τα "δίδυμα" βλαχοχώρια που "κρέμονται" στις απόκρημνες πλαγιές των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων. Το άλλο είναι οι Καλαρρύτες, το χωριό των αργυροχρυσοχόων και πατρίδα της διάσημης οικογένειας Bulgari. Τα χωρίζει η βαθιά δασωμένη χαράδρα του Χρούσια, παραπόταμου του Αράχθου.
Το Συρράκο απέχει 52 χλμ από τα Γιάννενα και αναφέρεται για πρώτη φορά τον 15ο αιώνα.
Λόγω του ορεινού και άγονου εδάφους, η κτηνοτροφία υπήρξε από την αρχή η κυριότερη ασχολία των κατοίκων, και ακριβώς τα προϊόντα της εμπορεύτηκαν στην Ευρώπη οι κάτοικοι. Τα μάλλινα είδη (κάπες και υφαντά) απέφεραν μεγάλο πλούτο στο χωριό, ο οποίος αποτυπώνεται στα πανέμορφα πέτρινα κτίρια. Κατά την απογραφή του 1913, το χωριό είχε πληθυσμό 3.500 μόνιμους κατοίκους! Σήμερα έχει ελάχιστους.

Το Συρράκο υπήρξε πατρίδα του ποιητή των ηπειρώτικων βουνών Κώστα Κρυστάλλη, του οπλαρχηγού Ζαλοκώστα και του πρώτου συνταγματικού πρωθυπουργού της ελεύθερης Ελλάδας Ιωάννη Κωλέττη (σ.σ. ειδικά για τον τελευταίο, δεν θα ένιωθα και μεγάλη περηφάνεια!). Συρράκο και Καλαρρύτες ήταν τα πρώτα ηπειρώτικα χωριά που επαναστάτησαν το 1821, αλλά οι Τούρκοι κατέστειλαν με αγριότητα την εξέγερση, και έπρεπε να περιμένουν ώς το 1912 για να απελευθερωθούν μαζί με την υπόλοιπη Ήπειρο και τη Μακεδονία.



Η πρώτη απογοήτευση μάς περίμενε στην πέτρινη είσοδο του χωριού: σκουπίδια που δεν χωρούν στον μικροσκοπικό κάδο και η αφίσα για τη συναυλία του Μίλτου Πασχαλίδη! Εδώ οι επισκέπτες αφήνουν τα αυτοκίνητά τους, περνούν την αψίδα και ακολουθούν ένα θαυμάσιο λιθόστρωτο που τους οδηγεί στο χωριό.

Στο ναό του Αγίου Νικολάου, ο δωρητής της εικόνας έδωσε προφανώς τα χαρακτηριστικά του στον άγιο!
Ήπιαμε καφεδάκι στον ωραιότατο ξενώνα του παλιού σχολείου, με θέα την πλατεία και τα γύρω βουνά. Μας άρεσε τόσο το δροσερό αεράκι, ώστε κατεβήκαμε στην εν λόγω πλατεία για φαγητό. Εκεί είχαμε τη δεύτερη απογοήτευση: ο μουτρωμένος νεαρός σερβιτόρος με το απαξιωτικό ύφος μάς ανακοίνωσε ότι "μόνο αρνί έχει μείνει", αν και ήταν ακόμα μεσημέρι. Συμβιβαστήκαμε, αλλά το κρέας ήταν στεγνό και οι πατάτες άψητες, και αναρωτηθήκαμε κατά πόσον θέλουν ή όχι τουρισμό!

Μια βυζαντινότροπη επιγραφή!


Το αρχαιότερο φυτό που βρέθηκε σε απολίθωμα: μια φτέρη στο όρος Περιστέρι.

Κι ένας μικρούλης κέδρος, που υπόσχεται να μεγαλώσει!

Δίκορφο

Το Δίκορφο ανήκει στο Κεντρικό Ζαγόρι και είναι γνωστό από το 1431 με το όνομα Μικρή Τζιοντίλα (μάλλον αλβανικής ετυμολογίας). Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων, ανάμεσα σε δύο λόφους του βουνού Μιτσικέλι, και απέχει 42 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα. Οι κάτοικοί του ταξίδευαν στη Μ. Ασία, τη Ρωσία, τη Ρουμανία και την Αίγυπτο, ασχολούμενοι με το εμπόριο. Κάποιοι έγιναν πρακτικοί γιατροί -οι λεγόμενοι "βικογιατροί". Η ευημερία τους οφείλεται στην αυτοδιοίκηση που είχαν αποσπάσει από τους Τούρκους. Ήταν οι πρώτοι στον ελλαδικό χώρο που φόρεσαν "φράγκικα" ρούχα, και διέθεταν σχολείο πριν από τον 19ο αιώνα! Το 1880 αριθμούσαν 1.200 άτομα, αλλά στις αρχές του 20ού αιώνα μειώθηκαν λόγω των ληστρικών επιδρομών.

Το Δίκορφο είναι διατηρητέος οικισμός, και τα νέα σπίτια χτίζονται με πέτρα, βάσει της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Δεν υπάρχει κατάλυμμα για τυχόν επισκέπτες, διότι προφανώς κανείς δεν τους θέλει. Το χειμώνα το χωριό είναι σχεδόν έρημο. Στο χώρο στάθμευσης έξω από το χωριό καμάρωνε ένα Lexus.

Λίγο μετά το καφενείο της έρημης πλατείας, προς την έξοδο, μια ανακοίνωση μας πληροφορούσε ότι άρχιζε το κυνήγι τρυγονιών και απαριθμούσε τις προϋποθέσεις (και χρηματικές) για την εξασφάλιση της άδειας! Εκτός από την απέχθειά μου για το "σπορ" αυτό, η απουσία ανθρώπων από ένα χωριό που μοιάζει με θεατρικό σκηνικό με έκανε να νιώσω περίεργα, σαν να κοιτούσα από μια ρωγμή του τοίχου...

20 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Όμορφοι τόποι. Όπου κι αν ταξιδέψουμε η Ελλάδα μάς μαγεύει...

Roufa Tav Gosou & Mimi Lass είπε...

O Frog Ted to mono pou exei sto mualo tou einai to fai, Lwtofage. Elate na deite ti phge ki egraye sto blog mas gia to ta3idi tou sthn A8hna.

A, peraste ki apo ton filo mas ton Catpaw (angry cat san ki esas), pou 8elei ki autos na episkeftei thn A8hna, arkei na mhn tou arxisete th gkrinia kai ton apo8arrunete!

mtryfo είπε...

Βλέποντας τις φωτογραφίες σου, είμαι σίγουρη πλέον ότι έκανα "μισή δουλειά" γιατί στο τελευταίο ταξίδι μου δεν τα επισκέφθηκα.
Ελπίζω σύντομα να "επανορθώσω"...
μου το χρωστώ εξ άλλου μετά τις ωραίες φωτογραφίες που ανέβασες...

Παράξενος Ελκυστής είπε...

Το Συράκο επίσης υπήρξε πατρίδα της γιαγιάς μου που πρόλαβε κι έζησε εκεί τα πρώτα 12 χρόνια της ζωής της! Το οποίο και επισκέφτηκα για πρώτη φορά μόλις πρόπερσι.

Αν συνεχίσεις να κάνεις αφιέρωμα στην Ήπειρο θα με κάνεις να πάω να γραφτώ στο σύλλογο Ηπειρωτών. Και θα γράψω κι εσένα! Και θα ανταμώνουμε στα Παγκόσμια Συνέδρια Βλάχων και στις Παναθρώπινες Διημερίδες Τσάμικου!

Λωτοφάγος είπε...

@ Το γοητευτικό με την Ελλάδα, Μπλογκούλη, είναι ότι δεν σε αφήνει να πλήξεις ποτέ! Αλπικά λιβάδια, ορεινοί δασωμένοι ή γυμνοί όγκοι, δαντελένια ακρογιάλια, πανέμορφα χωριά, ενδιαφέροντες άνθρωποι και, φυσικά, ένα σωρό ηλίθιοι που, αν καταφέρεις να μην σε εκνευρίσουν, σε κάνουν να γελάς με την ψυχή σου!

Λωτοφάγος είπε...

@ Roufa & Mimi, χαίρομαι που εσείς και ο Τεντ περάσατε τόσο ωραία στην Ελλάδα! Καλό χειμώνα και να μας ξανάρθετε.

@ Ευχαριστώ, Μαρία. Οπωσδήποτε σου το χρωστάς. Αξίζει τον κόπο να διασχίσεις όλα αυτά τα χιλιόμετρα στροφών!

@ Θα συνεχίσω, Παράξενε Ελκυστή, διότι φέτος επισκέφθηκα μέρη όπου δεν είχα ξαναπάει.
Δεν νομίζω να θέλουν Λωτοφάγους οι Ηπειρώτες. Όπως είπε κάποτε και ο αγαπημένος μου Γκρούτσο Μάρξ, "δεν θα ήθελα να είμαι μέλος μιας λέσχης που θα είχε εμένα μέλος"! Χαχαχα!
Για τσάμικο πάντως, δεν θα έλεγα όχι!

Roufa Tav Gosou & Mimi Lass είπε...

Anhkoume ki emeis sto non-club tou Groucho Marx! Welcome!

Ν.Α. Λάμπης είπε...

Ρέ μπαγάσα Λωτοφάγε, είσαι και πολύ μπαγάσας να 'ούμε.
Ξέρεις εσύ γιατί το λέω...

Και μερικαί διορθωσούλαι και συμπληρώσεις (που θέλω να κάνω ως καθ' ύλην αρμόδιος):

Μπλογκούλη,
Η Ελλάδα, πράγματι μαγεύει... Χωρίς τους Έλληνες όμως... Τους πλείστους τουλάχιστον.
Στη Δοϊράνη έχετε πάει; Στο Πόζαρ (Αριδαία); Στο Αθαμάνιο, στην Αγόριανη, στο Ανώϊ, το «δικό» μου, με τις αγριοκουμπλιές και τις "σκροίκες" του, τα απίθανα αυτά καρστικά "γλυπτά";

Παράξενε Ελκυστή, 25% ηπειρώτη,
οι Βλάχοι ΔΕΝ είναι ηπειρώτες, είναι "απλώς" Βλάχοι, που κατοικούν και εδώ όπως σ' όλα τα Βαλκάνια. Και είναι πολύ ζωντανή, δυναμική φυλή, έ!
Οι Τσιάμηδες είναι μιά από τις 4 αλβανικές φυλές. Οι άλλες 3 είναι οι Λιάπηδες, οι Τόσκηδες κι οι Γκέκηδες. Πάσα ονομαστική ομοιότης είναι απολύτως συμπτωματική...

Όσο για το τσιάμικο, ως χορό, παραδίδω μαθήματα του πιό "βαριού", του Ζ'μαντάκα. Φτηνά. Σε σάς μάλιστα θα κάνω και έκπτωση 17%.

Παράξενος Ελκυστής είπε...

Φίλε ν.α Λάμπη δεν είμαι 25%ηπειρώτης αλλά 800%!
Όλο μου το σόι, όλοι οι παππούδες και προπαππούδες κατάγονται από την Ήπειρο και κυρίως από το νομό Ηπείρου.
Οι γονείς μου ξέφυγαν και σπούδασαν στην Αθήνα όπου και κόλλησαν.
Οι βλάχοι δεν είναι ηπειρώτες. Σωστό. Αλλά πως αλλιώς λες οικογένειες που ζουν εκεί για 200 και πλέον χρόνια. Άλλο αν έχουν διαορετική γλώσσα, παραδόσεις κτλ; Από αυτές τις φυλές δεν απαρτίζεται το ελληνικό έθνος;

Δέχομαι τα μαθήματα αλλά δεν το κάνουμε 19% να γλιτώσω και το ΦΠΑ. Και για ανταλλαγή θα σου μάθω πεντοζάλη. (γιατί τον τελευταίο καιρό μας έχει κερδίσει η Κρήτη και οι Κρητικοπούλες της και δη τα Χανιά)

Ανώνυμος είπε...

Αν και Ηπειρώτης την καταγωγή, ακόμα δεν κατάφερα να πάω στο Συρράκο κι ας το είχα απωθημένο εξ αιτίας του Κρυστάλλη και όχι βέβαια του Κωλέττη!
Το Δίκορφο για ποιό λόγο είχε κατακτήσει το αυτοδιοίκητο; Μήπως ήταν συνεργάτες των Τούρκων;
Όσο για το ότι δεν υπάρχει κατάλυμα για τους επισκέπτες δεν νομίζω ότι οφείλεται στο ότι δεν τους θέλουν αλλά μάλλον στην προχειρότητα και στην έλλειψη επισκεπτών, που θα ήταν ένα κίνητρο για τη δημιουργία του. Και το δικό μου χωριό που αριθμεί πάνω από 300 μόνιμους κατοίκους δεν διαθέτει ξενώνα αφού οι ξένοι που πηγαίνουν το κάνουν όταν έχει κανα πανηγύρι ή για να φάνε κανα σουβλάκι και να ξαναφύγουν. Αξιοθέατα δεν έχει, εκτός από μένα που ελπίζω να μου στήσουν τον ανδριάντα όταν πεθάνω κι έτσι θάχει λόγο κάποιος να το επισκεφτεί-τότε ίσως γίνει και ο ξενώνας!
Ωραία πάντως η ξενάγηση και οι φωτογραφίες λωτοφάγε.

Λωτοφάγος είπε...

Τι έγινε, ρε παιδιά; Ξαφνικά με περικύκλωσαν Ηπειρώτες! Βοήθειααααα!

@ Ευχαριστώ για την υποδοχή, Ρούφα και Μίμη. Αν μαζέψουμε κι άλλους, μπορούμε να κάνουμε και καμιά χοροεσπερίδα!

Λωτοφάγος είπε...

@ Αν εννοείς αυτό που κατάλαβα, Λάμπη, φταίνε οι συμπατριώτες σου που δεν με άφησαν να πάρω ανάσα! Ή φαΐ ή εκδρομή προγραμμάτιζαν! Αλλά δεν θα χαθούμε! Του χρόνου νά'μαστε καλά, θα ξανάρθω ("και αυτό είναι δέσμευση", όπως είπε κάποιος κάποτε)!
Νομίζω ότι ο Παράξενος Ελκυστής σου απάντησε: από την επιμιξία δεκάδων φυλών προερχόμαστε! Ασχέτως αν κάποια μέρη διατήρησαν τη ντοπιολαλιά τους.
Αλήθεια, θα είχε πολλή πλάκα αν γινόταν δειγματοληπτική εξέταση DNA από διάφορες περιοχές! Φαντάζεσαι να σου έβγαζαν γονίδια σλάβικα, αλβανικά και... ιρανικά;
Το δικό μου πάντως είναι ρώσικη σαλάτα και το ξέρω!
Αλήθεια, υπάρχει και φυλή Βουλγαράκηδες;

Λωτοφάγος είπε...

@ Να πας, Συνέα. Και να πας και στους Καλαρρύτες.
Όι Τούρκοι παραχώρησαν αυτονομία σε πολλές περιοχές, είτε λόγω τεμπελιάς (σου λέει, "ποιος τρέχει στα παλιοβούνια;") είτε λόγω του ανυπότακτου των κατοίκων (σου λέει πάλι, "γιατί να σκοτωνόμαστε αφού μπορούμε να τα εισπράττουμε αναίμακτα;"). Έτσι για αιώνες ηρέμησαν κι αυτοί, πλούτισαν κι οι κάτοικοι. Σε κάθε περίπτωση, ήταν ένα σοφό μέτρο και πρέπει να το παραδεχτώ.
Στο Δίκορφο δεν υπάρχει ξενώνας διότι δεν υπάρχουν και κάτοικοι το χειμώνα. Όσοι κατάγονται από εκεί, πηγαίνουν στα ωραία πέτρινα σπιτάκια τους το καλοκαίρι, τα χαίρονται και φεύγουν!

sergios είπε...

Πέρσι το καλοκαίρι επισκέφτηκα την περιοχή. Πραγματικά είναι ένας παραμυθένιος τόπος που η εγκατάλειψή του είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. Υπάρχουν άραγε σε άλλες χώρες του "πολιτισμένου" ή μη κόσμου που τέτοιοι παράδεισοι να αφήνονται στην τύχη τους; Ίσως πάλι να είναι καλύτερα έτσι ώστε οι επόμενες γενιές να τους βρουν με μόνο τη φθορά του χρόνου πάνω τους, ανέγγιχτους από την "ανάπτυξη" και την "αξιοποίηση" της εποχής μας. Την καλησπέρα μου

Λωτοφάγος είπε...

@ Καλησπέρα, Σέργιε. Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση είναι ΟΧΙ!
Το δικό σου προβληματισμό είχα κι εγώ, αλλά τελικά θα ήταν καλύτερα, αν οι περίοικοι δεν αντιμετώπιζαν τέτοιους παραδείσους ως σκουπιδότοπους ή πηγές πλουτισμού! Μόνο έτσι οι επόμενες γενιές έχουν ελπίδα να τους γνωρίσουν.

Ν.Α. Λάμπης είπε...

@ Λωτοφάγε,
άσε τα σκάρτα... Όλο οι άλλοι φταίνε...

Όσο για τις καταγωγές και τις γνησιότητες των φυλών, θα δημοσιεύσω κάποτε ένα άρθρο που είχα γράψει στον "Παρατηρητή" πριν αρκετά χρόνια για τον Παπαθεμελή, που είχε δηλώσει ...γνήσιος έλλην...
Είμαι εντελώς ...μπρεχτικός σ' αυτά. Ο άνθρωπος "ανήκει" στην «φυλή» που τον μεγαλώνει, όχι στα όποια σπερματοζωάρια/ωάρια.

Για το 'αυτοδιοίκητο" ή, σωστότερα νομίζω, για την μη πληρωμή «κεφαλικού φόρου»-χαρατσιού από ορισμένα χωριά (όπως και το δικό μου), κυρίως ορεινά, ξέρω τα εξής:
Ο Σουλτάνος, για να μην περιμένει να του στέλνουν οι πασσάδες τμήμα των φόρων που μάζευαν, δέχονταν να εξαγοραστεί ένα χωριό από τους κατοίκους του έναντι σεβαστού ΕΦΑΠΑΞ ποσού.
Έπαιρνε μαζεμένα τα λεφτά του (και όλα αυτός!) κι έβγαζε φιρμάνι ότι το τάδε χωριό δεν θα πληρώνει πιά φόρους.
Αυτό είχε συμβεί με αρκετά ορεινά χωριά, όπου, είτε βρέθηκαν κάποιοι λεφτάδες χωριανοί και τα εξαγόρασαν (οι δικοί μας ήταν ένας Οικονόμου κι ένας Καραγιάννης) είτε μάζεψαν από όλο το χωριό χρήματα.
Κατά τα άλλα "αυτοδιοίκητα" ήταν όλα τα χωριά τότε, που δεν παρουσίαζαν οικονομικό ενδιαφέρον για τους πασσάδες. Τα άγονα ορεινά, απροσπέλαστα, χωριά δηλαδή.

@ Παράξενε Ελκυστή
Εσύ έγραψες για τη γιαγιά σου, χωρίς να αναφέρεις τα υπόλοιπα. Εγώ τη διαίρεση έκανα!
Δεν πταίω!
Στα Χανιά ξέρω έναν ακόμα ηπειρωτοκαταγόμενο. Τον Μανώλη τον Γκαζή, συνάδελφο Π.Μ. Μισοηπειρώτης αυτός. Ο πατέρας του παντρεύτηκε κρητικιά κι εγκαταστάθηκε εκεί.
Αν τον ξέρεις, δώστου χαιρετισμούς.
Με τον πεντοζάλη ατύχησες: Μάς τον μάθαιναν στο Δημοτικό και τον θυμάμαι ακόμα... Μες του Μαγιού τις μυρουδιές...

Το Ψωλικό Εξπρές είπε...

Δεν ξέρω πώς βρέθηκα εδώ, αλλά προς μεγάλη μου έκπληξη είδα δυο χωριά του τόπου μου! Απ ό,τι βλέπω βρέθηκες σχετικά πρόσφατα εκεί (συναυλία Πασχαλίδη). Να προσθέσω ότι οι άνθρωποι μετέφεραν τα πρόβατά τους (χειμαδιά) απο το Συρράκο στην Πρέβεζα και απο τους Καλαρρύτες στη Λάρισα με τα πόδια εκείνη την εποχή...

Ελπίζω μόνο να πρόλαβες να δεις την Ιερά Μονή Γκιμπίνας.... απλά δέος! Όχι σαν θρησκευτικό χώρος, αλλά σαν τοποθεσία και τρόπο χτισιματος! Το συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους όσοι σκοπεύεται να έρθετε κατα τα μέρη μου!

χαιρετω!

Ανώνυμος είπε...

H συμπεριφορά του γκαρσονιού ήταν επειδή δεν πήγες εκεί με τηλεοπτικό συνεργείο, σαν τη Μάγια Τσόκλη. Που πάντα την υποδέχονται και την ξεναγούν οι "ενδεδειγμένοι" για κάθε τόπο άνθρωποι. Γι' αυτό και δεν βλέπει (και δεν υφίσταται) αυτά που υφιστάμεθα εμείς οι "ανώνυμοι".

Λωτοφάγος είπε...

@ Τυχαία είδα το σχόλιό σου, Ανύποπτη, επειδή σπανίως επανέρχομαι σε παλαιότερές μου αναρτήσεις.
Όχι, δεν είδα τη Μονή Κηπίνας. Ο δρόμος είναι δύσκολος μέχρι το Συρράκο και κουραστήκαμε. Μετά, η παρέα ήθελε κοψίδια, αλλά τελικά... τζίφος!

@ Λες, Μάρκο; Δεν το σκέφτηκα. Μου είπαν ότι η Τσόκλη έκανε ένα ταξιδιωτικό στο Συρράκο, αλλά δεν έτυχε να το δω.
Φαντάζομαι ότι της τα παρουσίασαν όλα τέλεια!

Λωτοφάγος είπε...

Υ.Γ. Καλώς ήρθατε, Ανύποπτη και Μάρκο Τ.