Πάλι στο Μέγαρο ήσουνα;

Ο ήλιος είναι γυναίκα, η θάλασσα άνδρας και το φεγγάρι ένα γεροντάκι! Πού συμβαίνουν όλα αυτά; Στη σουηδική γλώσσα και μυθολογία, όπως μας είπε χτες βράδυ στο Megaron Plus ο Θοδωρής Καλλιφατίδης, έλληνας συγγραφέας που ζει στη Σουηδία από το 1964. Μαζί του, οι Βασίλης Αλεξάκης (Γαλλία) και Πάνος Καρνέζης (Βρετανία) μας μίλησαν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας Έλληνας που συγγράφει στο εξωτερικό (στη θετή του γλώσσα), τη διπλή ταυτότητα, αλλά και τον πνευματικό πλούτο που του προσφέρει αυτή η ιδιότητα.
«Σε κάποιο συνέδριο, ένας Ρώσος είπε ότι δεν υπάρχει συγγραφέας ο οποίος γράφει σε γλώσσα που δεν είναι η μητρική του, και αν υπάρχει είναι γουρούνι! Όταν ανέβηκα στο βήμα, τον ευχαρίστησα που απέδειξε ότι είμαι αφενός ανύπαρκτος κι αφετέρου γουρούνι!», συνέχισε ο Καλλιφατίδης, εξηγώντας ότι η γαλλική γλώσσα εύκολα μεταφράζεται στα ελληνικά, διότι το 20% των λέξεών της είναι ελληνικής προέλευσης, ενώ η σουηδική δεν έχει κοινά σημεία με τη δική μας ούτε καν στη μυθολογία. Γι’ αυτό, όταν άρχισε να μεταφράζει τα βιβλία του, ανακάλυψε ότι ουσιαστικά έγραφε καινούρια έργα!
Και ο Καρνέζης μεταφράζει ο ίδιος τα μυθιστορήματά του. Τόνισε δε, ότι στο πολυπολιτισμικό Λονδίνο δεν αντιμετώπισε ιδιαίτερες δυσκολίες στην εύρεση εκδότη για τις Μικρές Ατιμίες του. Όταν τελείωσε το Πολυτεχνείο Πάτρας στα 25 του χρόνια, πήγε για μεταπτυχιακά στην Αγγλία και κατόπιν έπιασε δουλειά στη βιομηχανία. Μην έχοντας επαφές με Έλληνες, έμαθε πλέον να σκέφτεται στα αγγλικά, οπότε ήταν πολύ φυσικό να γράψει το πρώτο του έργο σ’ αυτή τη γλώσσα. Σήμερα είναι πια καταξιωμένος συγγραφέας.
Ο Αλεξάκης κατέφυγε στη Γαλλία την εποχή της δικτατορίας, κατά τη διάρκεια του Μάη του ’68, και έγραφε τα βιβλία του στα γαλλικά μέχρις ότου η μητέρα του, ακούγοντας μια κασέτα με συνέντευξή του στο γαλλικό ραδιόφωνο, ρώτησε: «Καλά όλα αυτά, παιδάκι μου, αλλά εσύ πότε θα μιλήσεις;» Εκείνη τη στιγμή, ο Αλεξάκης αποφάσισε να γράψει το Τάλγκο του στα ελληνικά!
Η περίπτωση, αντίθετα, των άλλων δύο -γερμανόφωνων- συγγραφέων, Άρη Φιορέτου και Περικλή Μανιούδη,,,, δεν παρουσιάζει τέτοιες ιδιαιτερότητες: γεννημένοι στο εξωτερικό από Έλληνες μετανάστες, μελετούν σήμερα την ελληνική γλώσσα με δική τους πρωτοβουλία. Ο Μανιούδης, ο οποίος μεγάλωσε στην Ελβετία και λατρεύει τη Θεσσαλονίκη «γιατί περιτριγυρίζεται από βουνά», μας εξήγησε ότι ο Ελβετός αυτοπροσδιορίζεται από την πόλη ή το χωριό του και δευτερευόντως από το καντόνι του. Το ελβετικό κράτος ως οντότητα είναι κάτι πολύ αφηρημένο γι’ αυτόν!
Η εκδήλωση ήταν εξαιρετική και η αίθουσα «Νίκος Σκαλκώτας» φιλική στον χρήστη. Εκείνο που δεν κατάλαβα είναι γιατί, αφού υπήρχαν κάμποσες άδειες θέσεις («κάποιοι δημοσιογράφοι δεν ήρθαν», μας είπαν), άφησαν κόσμο να φύγει απογοητευμένος, ενώ μερικοί είδαν τη συζήτηση σε μεγάλες οθόνες στο φουαγιέ!